ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੜ੍ਹਾਂ, ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਅਤੇ ਵਧਦੀ ਗਰਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ

ਤਾਪਮਾਨ ਇੱਕ ਡਿਗਰੀ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀ ਨਮੀ ਸੋਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ 7% ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ 

 ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਵਿਕਾਸ ਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਏ ਹੜ੍ਹਾਂ, ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਅਤੇ ਵਧਦੀ ਗਰਮੀ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨ ਦੱਸੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਸ਼ਹਿਰੀ ਤੇ ਪਹਾੜੀ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।

ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ

ਭਾਰਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਡਾ. ਕੇ.ਜੇ. ਰਮੇਸ਼ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਨਪੀਸ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾ ਅਕੀਜ਼ ਭੱਟ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਨੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਪੈਟਰਨਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ: ਜੇਕਰ ਧਰਤੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਇੱਕ ਡਿਗਰੀ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀ ਨਮੀ ਸੋਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ 7% ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਬੱਦਲ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਦੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ।

ਬਾਰਿਸ਼ ਦਾ ਬਦਲਿਆ ਪੈਟਰਨ: ਡਾ. ਰਮੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਵੇਂ ਮਾਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲੰਬੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਜਜ਼ਬ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਉਂਦਾ ਅਤੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, 1950 ਤੋਂ 2015 ਦਰਮਿਆਨ 150 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 75% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਗ੍ਰੀਨਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ: ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗ੍ਰੀਨਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਜੈਵਿਕ ਈਂਧਨ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਇਹ ਗੈਸਾਂ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਵਧਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਮੌਸਮ ਦੇ ਪੈਟਰਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਕੀਜ਼ ਭੱਟ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨੁਕਸਾਨ ਲਈ ਜਵਾਬਦੇਹ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ

ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਵਿਕਾਸ ਕਾਰਜਾਂ ਨੇ ਵੀ ਹਾਲਾਤ ਗੰਭੀਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।

ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਨ: ਅਕੀਜ਼ ਭੱਟ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰਿਆਲੀ ਅਤੇ ਖਾਲੀ ਥਾਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਝੀਲਾਂ ਅਤੇ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਉੱਤੇ ਇਮਾਰਤਾਂ ਬਣ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਾਰਿਸ਼ ਦਾ ਪਾਣੀ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ: ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਸੜਕਾਂ ਅਤੇ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਨ ਢਲਾਣਾਂ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਵਿਗੜ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਡਾ. ਰਮੇਸ਼ ਨੇ ਉਦਾਹਰਨ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦਾ ਧਾਰਲੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਸਥਿਤ ਸੀ, ਉਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਵਹਾਅ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੀ ਲੋਕ ਜੋਖਮਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਸਨ ਜਦੋਂ ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ?

ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਿਕਾਸ ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਪਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚੁਕਾਉਣੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਕੀਜ਼ ਭੱਟ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਇਆ ਕਿ "ਸਾਨੂੰ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਹ ਵਿਕਾਸ ਕਿਸ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ?" ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਲਵਾਯੂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾ ਰਹੀ ਹੈ।