Indian Navy: ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਧੇਗੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਾਕਤ, ਇੱਕ ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਹੋਣਗੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਪਣਡੁੱਬੀ ਸੌਦੇ

Indian Navy Submarine Deal: ਚੀਨ ਦੀ ਵਧਦੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਭਾਰਤ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੰਗੀ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਹਿਤ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੱਧ ਤੱਕ 1 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਸੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਤਿੰਨ ਸਕਾਰਪੀਨ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਹੈ। ਇਸ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਮਜ਼ਾਗਨ ਡੌਕ ਲਿਮਟਿਡ (ਐਮਡੀਐਲ) ਅਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਵਲ ਗਰੁੱਪ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਦੋ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਲਗਭਗ 36,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਇਸ ਸੌਦੇ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇਣ ਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਜਿਸ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਲਗਭਗ 65,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਛੇ ਡੀਜ਼ਲ-ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਸਟੀਲਥ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦ। ਇਸ ਖਰੀਦ ਨੂੰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 2021 ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਸੌਦੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੱਧ ਤੱਕ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ।

ਮੋਹਰੀ ਜਰਮਨ ਜਹਾਜ਼ ਨਿਰਮਾਤਾ ਥਾਈਸਨਕ੍ਰੱਪ ਮਰੀਨ ਸਿਸਟਮਜ਼ (ਟੀਕੇਐਮਐਸ) ਨੇ ਛੇ ਡੀਜ਼ਲ-ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਸਟੀਲਥ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਮਜ਼ਾਗਨ ਡੌਕ ਸ਼ਿਪਬਿਲਡਰਸ ਲਿਮਟਿਡ ਨਾਲ ਭਾਈਵਾਲੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੌਦੇ ਲਈ ਲਾਗਤ ਗੱਲਬਾਤ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਛੇ ਤੋਂ ਨੌਂ ਮਹੀਨੇ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ 75 ਇੰਡੀਆ (ਪੀ75-ਆਈ) ਦੇ ਤਹਿਤ ਛੇ ਸਟੀਲਥ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਤਿੰਨ ਸਕਾਰਪੀਨ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਪਿਛਲੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਫਾਲੋ-ਅੱਪ ਆਰਡਰ ਹੋਵੇਗੀ। ਨੇਵੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ 75 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਛੇ ਸਕਾਰਪੀਨ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨੇਵਲ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਮਜ਼ਾਗਨ ਡੌਕ ਲਿਮਟਿਡ (ਐਮਡੀਐਲ) ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।

ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੇਵੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਸੌਦੇ ਜਲਦੀ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਲਾਗਤ ਗੱਲਬਾਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਲੱਗੇਗਾ। ਸਕਾਰਪੀਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀਆਂ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਲਈ ਵਪਾਰਕ ਗੱਲਬਾਤ ਲਗਭਗ ਪੂਰੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਭ ਕੁਝ ਯੋਜਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ ਸਕਾਰਪੀਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਦੇਰ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।

ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਅਧੀਨ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਛੇ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਕੀ MDL ਕੋਲ ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ, ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਨਿਰਮਾਤਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਸਕਾਰਪੀਨ ਪਣਡੁੱਬੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਦੇਰ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਫਰਾਂਸ ਤੋਂ ਵਾਧੂ ਸਕਾਰਪੀਨ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰਾਫੇਲ ਜੈੱਟਾਂ ਦੇ 26 ਨੇਵਲ ਸੰਸਕਰਣਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ ਸਿਧਾਂਤਕ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਅਜੇ ਵੀ ਲਟਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਨੇ ਇੱਕ ਅੰਤਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਦੇ ਤਹਿਤ, 64,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ (7 ਬਿਲੀਅਨ ਯੂਰੋ) ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ 26 ਰਾਫੇਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੈੱਟਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸੌਦਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਕੈਰੀਅਰ INS ਵਿਕ੍ਰਾਂਤ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।