ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਮਹਾਂਕੁੰਭ ਵਿਚ ਭਗਦੜ ਮੱਚ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਪੜ੍ਹੋ ਵੇਰਵੇ

ਮਹਾਂਕੁੰਭ ਮੇਲਾ, ਜੋ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮ ਹੈ, ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਭੀੜ ਕਾਰਨ ਕਈ ਵਾਰ ਭਗਦੜ ਦੇ ਹਾਦਸੇ ਵਾਪਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਅਤੇ ਕਈ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ। ਹੇਠਾਂ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਭਗਦੜ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ:

1. ਮਹਾਂਕੁੰਭ 2025 (ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ):

29 ਜਨਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਮੌਨੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਸੰਗਮ ਤਟ ਨੇੜੇ ਰਾਤ ਕਰੀਬ 3 ਵਜੇ ਭਗਦੜ ਮਚੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 14 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਅਖਾੜਿਆਂ ਨੂੰ ਜਲੂਸ ਨਾ ਕੱਢਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 13 ਅਖਾੜਿਆਂ ਨੇ ਮੌਨੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਨਾਨ ਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

2. ਕੁੰਭ ਮੇਲਾ 2013 (ਅਲਾਹਾਬਾਦ):

10 ਫਰਵਰੀ 2013 ਨੂੰ ਮੌਨੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦੇ ਦਿਨ ਅਲਾਹਾਬਾਦ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਭਗਦੜ ਮਚੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 36 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ। ਇਹ ਹਾਦਸਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਭਾਰੀ ਭੀੜ ਅਤੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਵਾਪਰਿਆ।

3. ਮਹਾਂਕੁੰਭ 1954 (ਅਲਾਹਾਬਾਦ):

1954 ਦੇ ਮਹਾਂਕੁੰਭ ਦੌਰਾਨ ਭਗਦੜ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮਹਾਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਭਗਦੜ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ। 1954 ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਹਾਕੁੰਭ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸੀ, ਪਰ 3 ਫਰਵਰੀ 1954 ਨੂੰ ਮੌਨੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਭਗਦੜ ਮਚ ਗਈ। ਇਸ ਘਟਨਾ 'ਚ ਕਰੀਬ 800 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਹਾਕੁੰਭ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਾਦਸਾ ਸੀ।

1986 ਵਿੱਚ ਹਰਿਦੁਆਰ

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1986 ਵਿੱਚ ਹਰਿਦੁਆਰ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਭਗਦੜ ਮੱਚ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 200 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰੀ ਜਦੋਂ ਯੂਪੀ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵੀਰ ਬਹਾਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਭੀੜ ਕਾਬੂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਭਗਦੜ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।

2003 ਵਿੱਚ ਨਾਸਿਕ

ਨਾਸਿਕ ਵਿੱਚ 2003 ਦੇ ਕੁੰਭ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਦਰਜਨਾਂ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਭਗਦੜ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਗੋਦਾਵਰੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਪਹੁੰਚੇ। ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਵੀ ਹੋਏ।

ਭਗਦੜ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਬੰਧ:

ਮਹਾਂਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਭਗਦੜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਭੀੜ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਕਮੀ, ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਅਤਿਅਧਿਕ ਸੰਖਿਆ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਾਦਸਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ ਅਪਣਾਏ ਜਾਣ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ:

ਭੀੜ ਪ੍ਰਬੰਧਨ: ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਨਿਕਾਸ ਦੇ ਰਸਤੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਜਾਣ।

ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ: ਪੁਲਿਸ, ਸੀਆਰਪੀਐਫ, ਅਤੇ ਰੈਪਿਡ ਐਕਸ਼ਨ ਫੋਰਸ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਨਾਲ ਭੀੜ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ।

ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਸੂਚਨਾ: ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਘੋਸ਼ਣਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਸਾਈਨਬੋਰਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ।

ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ: ਤੁਰੰਤ ਮਦਦ ਲਈ ਐਮਬੂਲੈਂਸ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਟੀਮਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਨਾਲ ਮਹਾਂਕੁੰਭ ਜਿਹੇ ਵੱਡੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭਗਦੜ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।