ਘਰੇਲੂ ਆਮਦਨ ਮਾਪਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਸਰਵੇਖਣ ਹੋ ਰਿਹੈ ਸ਼ੁਰੂ

ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਅੰਕੜਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਡੇਟਾ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਭਰਨ ਲਈ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਘਰੇਲੂ ਆਮਦਨ ਸਰਵੇਖਣ (NHIS) ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਵਿਆਪਕ ਸਰਵੇਖਣ ਫਰਵਰੀ 2026 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ।

ਸਰਵੇਖਣ ਬਾਰੇ ਮੁੱਖ ਜਾਣਕਾਰੀ

ਨਿਗਰਾਨੀ: ਇਹ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਰਵੇਖਣ ਅੰਕੜਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਾਗੂਕਰਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਕੜਾ ਦਫ਼ਤਰ (NSO) ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਉਦੇਸ਼: NHIS 2026 ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਮ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਅਤੇ ਆਮਦਨ/ਖਰਚ ਬਾਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਡਾਟਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ: ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ:

ਖਪਤਕਾਰ ਮੁੱਲ ਸੂਚਕਾਂਕ (CPI) ਨੂੰ ਰੀਸੈਟ ਕਰਨਾ।

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਾਤੇ (National Accounts) ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ।

ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨਾ।

ਤਿਆਰੀ ਅਤੇ ਮਾਹਰ ਸਮੂਹ

ਘਰੇਲੂ ਆਮਦਨ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੈਨੇਡਾ, ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਕੇ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਚੀਨ ਅਤੇ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਤਰਜ਼ 'ਤੇ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਸਰਵੇਖਣ ਨੂੰ ਸਫਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ:

ਤਕਨੀਕੀ ਮਾਹਰ ਸਮੂਹ (TEG): ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਸੁਚਾਰੂ ਸੰਚਾਲਨ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਐਸ. ਭੱਲਾ (IMF ਵਿਖੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ) ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਇੱਕ TEG ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਪ੍ਰੀ-ਟੈਸਟਿੰਗ: ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ NHIS 2026 ਲਈ ਇੱਕ ਡਰਾਫਟ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਵਲੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰੀ-ਟੈਸਟਿੰਗ ਅਭਿਆਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਫੀਲਡ ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੇ 15 ਖੇਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ, ਦਿੱਲੀ, ਕੋਲਕਾਤਾ, ਚੇਨਈ, ਬੰਗਲੌਰ ਅਤੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਛੇ ਜ਼ੋਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।

ਜਨਤਾ ਤੋਂ ਸੁਝਾਅ ਦੀ ਅਪੀਲ

ਅੰਕੜਾ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 30 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 ਤੱਕ ਡਰਾਫਟ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਵਲੀ 'ਤੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ, ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਆਮ ਜਨਤਾ ਤੋਂ ਸੁਝਾਅ ਅਤੇ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਮੰਗੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਡਰਾਫਟ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ (www.mospi.gov.in) 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।