ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਦੁਰਲੱਭ ਖਣਿਜਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਖੇਪ ਅਮਰੀਕਾ ਭੇਜੀ, ਪੈ ਗਿਆ ਰੌਲਾ

ਗੰਭੀਰ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਅੰਦਾਜ਼ਨ $6 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਦੇ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਖਣਿਜਾਂ ਦੇ ਭੰਡਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ (US) ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਨਮੂਨਾ ਖੇਪ ਭੇਜੀ ਹੈ। ਇਹ ਖੇਪ $500 ਮਿਲੀਅਨ (ਲਗਭਗ ₹4,200 ਕਰੋੜ) ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੌਦੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਵਿਵਾਦ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਸੌਦੇ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਖਣਿਜਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸਹੂਲਤਾਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀ US Strategic Metals (USSM) ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਪੱਤਰ (MoU) 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਹਨ।

ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੱਖ: ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦਾ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿੰਗ, ਫਰੰਟੀਅਰ ਵਰਕਸ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (FWO), ਇਸ ਸੌਦੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਨਿਵੇਸ਼: USSM, ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਮਿਸੂਰੀ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ $500 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰੇਗਾ।

ਪਹਿਲੀ ਖੇਪ: 2 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਤੋਂ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ ਇਸ ਨਮੂਨਾ ਖੇਪ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਮਨੀ, ਤਾਂਬਾ ਗਾੜ੍ਹਾਪਣ, ਨਿਓਡੀਮੀਅਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਸੋਡੀਮੀਅਮ ਵਰਗੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਣਿਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਮਹੱਤਤਾ: ਇਹ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਤੱਤ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ (EVs), ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ, ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਉਪਕਰਣਾਂ ਲਈ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਨਾਲ ਚੀਨ (ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ 80% ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ) 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ "ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ" ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵੱਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।

ਸਿਆਸੀ ਤੂਫ਼ਾਨ: ਪੀਟੀਆਈ ਦਾ ਵਿਰੋਧ

ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਦੀ ਪਾਰਟੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਇਨਸਾਫ਼ (ਪੀਟੀਆਈ), ਨੇ ਇਸ ਸੌਦੇ ਨੂੰ "ਗੁਪਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪਾਸੜ" ਕਹਿ ਕੇ ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਦੋਸ਼: ਪੀਟੀਆਈ ਦੇ ਸੂਚਨਾ ਸਕੱਤਰ, ਸ਼ੇਖ ਵਕਾਸ ਅਕਰਮ ਨੇ ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਅਤੇ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ਵੇਰਵੇ ਸੰਸਦ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਦੱਸੇ ਜਾਣ।

ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ 'ਤੇ ਸਵਾਲ: ਪੀਟੀਆਈ ਦਾ ਤਰਕ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਲਾਪਰਵਾਹ ਸਮਝੌਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਬੰਦਰਗਾਹ ਦਾ ਮੁੱਦਾ: ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਵੀ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਖਣਿਜ ਨਿਰਯਾਤ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਪਾਸਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ (ਗਵਾਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ) ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਬਲੋਚ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਸੌਦੇ 'ਤੇ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਖੇਤਰੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੱਸਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।

ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰਵੇਖਣ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ $500 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਸੌਦਾ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।