ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਕੀਤੇ ਵੱਡੇ ਖੁਲਾਸੇ, ਜਾਣੋ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਿਵੇ ਮਨੁੱਖ ਕਰ ਰਿਹਾ ਖ਼ਤਮ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਹੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਉੱਤੇ ਐੱਚਈਆਈ ਨੇ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਹੈਰਾਨ ਨਹੀ ਸਗੋਂ ਚਿੰਤਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਿਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ ਔਸਤਨ 5 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ 464 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਿਕ 2021 ਵਿੱਚ 21 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ।

ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਕਾਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ 8 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਈ ਜਾਨ

ਐੱਚਈਆਈ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਿਕ 2021 ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ 8.1 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਅੰਕੜੇ ਦਿਖਾ ਰਹੇਹਨ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੌਤਾਂ ਵਿਚ ਹਰ ਚੌਥੀ ਮੌਤ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2.1 ਕਰੋੜ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ 2.3 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ। ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਹਵਾ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਵਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਸੰਚਾਰੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ, ਫੇਫੜਿਆਂ ਦਾ ਕੈਂਸਰ, ਸ਼ੂਗਰ, ਅਧਰੰਗ) ਦੇ ਵਾਧੇ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਖੋਜਕਰਤਾ ਪੱਲਵੀ ਪੰਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2021 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 40% ਮੌਤਾਂ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ, 33% ਮੌਤਾਂ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ, 20% ਮੌਤਾਂ ਟਾਈਪ 2 ਸ਼ੂਗਰ ਨਾਲ, 41% ਮੌਤਾਂ ਅਧਰੰਗ ਨਾਲ ਅਤੇ 10% ਸੀਓਪੀਡੀ (ਸੀਓਪੀਡੀ) ਨਾਲ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ) 70% ਮੌਤਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਨ।

ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ PM2.5 ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਕਣ ਹਨ। PM2.5 ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ 10 ਵਿੱਚੋਂ 6 ਮੌਤਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਵਾ ਅਤੇ ਓਜ਼ੋਨ ਗੈਸ ਵੀ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ ਘੱਟ ਹੈ (ਕ੍ਰਮਵਾਰ 38% ਅਤੇ 6%)।

ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਸੰਕੇਤ

"ਸਟੇਟ ਆਫ ਗਲੋਬਲ ਏਅਰ (SOGA)" ਰਿਪੋਰਟ, ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਯੂਨੀਸੇਫ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਕਾਰਨ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਖਰਚਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਸਪਤਾਲਾਂ, ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੇ ਸਮਾਜ 'ਤੇ ਬੋਝ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ 'ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਨਮ, ਭਾਰ ਘਟਣਾ, ਦਮਾ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਲ 2021 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 5 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ 7 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਇਸ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।