ਕੁਦਰਤ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਾਲਦੀ ਹੈ, ਪੜ੍ਹੋ ਪੂਰੀ ਖ਼ਬਰ

ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਦੇ 4 ਵਿਗਿਆਨਕ ਫਾਇਦੇ: ਸਿਰਫ਼ 20 ਮਿੰਟ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ

ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸੈਰ ਕਰਨ ਜਾਂ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਸੈਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਾਂਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਮਹਿਜ਼ ਤੁਹਾਡੀ ਕਲਪਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਤੱਥ ਹੈ।

ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਬਦਲਾਅ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਣਾਅ ਦੇ ਹਾਰਮੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ, ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦਾ ਸੰਤੁਲਿਤ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਣਾ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ਾਇਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਘੰਟਿਆਂ ਬੱਧੀ ਪੈਦਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਮਹਿਜ਼ 20 ਮਿੰਟ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਖਾਣੇ ਦੌਰਾਨ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸੈਰ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਬੈਂਚ 'ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਸੈਂਡਵਿਚ ਖਾਣਾ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਕਿਵੇਂ ਬਿਹਤਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਤਰੀਕੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:

1. ਤੁਹਾਡਾ ਆਟੋਨੋਮਿਕ ਨਰਵਸ ਸਿਸਟਮ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਹਰੇ ਦਰੱਖਤ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਭਰੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੁੰਘਦੇ ਹੋ, ਜਾਂ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਸਰਸਰਾਹਟ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਚਹਿਕ ਸੁਣਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਆਟੋਨੋਮਿਕ ਨਰਵਸ ਸਿਸਟਮ (Autonomic Nervous System) ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 120 ਮਿੰਟ (ਦੋ ਘੰਟੇ) ਹਰਿਆਲੀ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹੁਣ 'ਗਰੀਨ ਸੋਸ਼ਲ ਫ੍ਰਿਸਕ੍ਰਾਈਬਿੰਗ' (Green Social Prescribing) ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਫ਼ਾਇਦੇਮੰਦ ਸਾਬਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।

2. ਤਣਾਅ ਦੇ ਹਾਰਮੋਨ ਆਪਣੇ ਆਮ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ

ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਿਲਿਸ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਾਹਰ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਐਂਡੋਕਰੀਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸਰਗਰਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਦੇ ਹਾਰਮੋਨਜ਼ ਕੋਰਟੀਸੋਲ ਅਤੇ ਐਡਰੇਨਾਲੀਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਨੈਚੂਰਲ ਕਿਲਰ ਸੈੱਲਾਂ (Natural Killer Cells) ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਸੈੱਲ ਉਹ ਹਨ ਜੋ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਸਾਂ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹਨ।

ਜਾਪਾਨੀ ਸਾਈਪ੍ਰਸ, ਜਿਸਨੂੰ ਹਿਨੋਕੀ (Hinoki) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕੀਮਤੀ ਰੁੱਖ ਹੈ ਜੋ ਜਾਪਾਨ ਦਾ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਬਣਿਆ ਹਿਨੋਕੀ ਤੇਲ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਸੇ ਰੁੱਖ ਤੋਂ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੇਲ (Essential Oil) ਹੈ।

ਇਸ ਬਾਰੇ ਮੁੱਖ ਗੱਲਾਂ:

ਸਰੋਤ: ਇਹ ਤੇਲ Chamaecyparis obtusa ਨਾਮਕ ਰੁੱਖ ਤੋਂ ਭਾਫ਼ ਆਸਵਨ (Steam Distillation) ਰਾਹੀਂ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੇਲ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੁੱਖ ਦੀਆਂ ਸੂਈਆਂ (ਪੱਤਿਆਂ), ਟਾਹਣੀਆਂ, ਲੱਕੜ ਜਾਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਕੱਢੇ ਗਏ ਤੇਲ ਦੀ ਰਚਨਾ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਬੂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਖੁਸ਼ਬੂ: ਹਿਨੋਕੀ ਤੇਲ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਗਰਮ, ਲੱਕੜ ਵਾਲੀ (Woody) ਅਤੇ ਤਾਜ਼ਗੀ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਲਕੀ ਨਿੰਬੂ (Lemony) ਵਰਗੀ ਮਹਿਕ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਪਾਨੀ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ "ਫੋਰੈਸਟ ਬਾਥਿੰਗ" (ਸ਼ਿਨਰਿਨ-ਯੋਕੂ) ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਰਤੋਂ: ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ, ਹਿਨੋਕੀ ਦੀ ਲੱਕੜ ਨੂੰ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਹਿਲਾਂ, ਮੰਦਰਾਂ (shrines), ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਘਰਾਂ (Baths) ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸੜਨ ਅਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਹਿਨੋਕੀ ਤੇਲ ਦੇ ਲਾਭ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ:

ਆਰਾਮ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਰਾਹਤ: ਇਸਦੀ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਖੁਸ਼ਬੂ ਤਣਾਅ, ਚਿੰਤਾ (Anxiety) ਅਤੇ ਇਨਸੌਮਨੀਆ (ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ) ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐਰੋਮਾਥੈਰੇਪੀ ਅਤੇ ਮਸਾਜ ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਐਂਟੀ-ਮਾਈਕ੍ਰੋਬੀਅਲ ਗੁਣ: ਇਸ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਅਤੇ ਐਂਟੀਫੰਗਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਸਫ਼ਾਈ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ: ਇਸਦੇ ਐਂਟੀ-ਇਨਫਲੇਮੇਟਰੀ (ਸੋਜ ਘਟਾਉਣ ਵਾਲੇ) ਗੁਣਾਂ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਚਮੜੀ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਵਿੱਚ, ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ: ਇਹ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਭੀੜ (Congestion) ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਇਲੀਨੋਏ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮਿੰਗ ਕੁਓ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਕੁਦਰਤ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਕਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।" ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਵੀਕਐਂਡ ਦਾ ਸਾਡੇ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਸਿਸਟਮ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਇਹ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਲਗਭਗ 24 ਫ਼ੀਸਦ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

3. ਖੁਸ਼ਬੂ ਦੀ ਤਾਕਤ

ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ ਸਮੇਂ ਦਾ ਫ਼ਾਇਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਦੇਖਣ ਜਾਂ ਸੁਣਨ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ, ਸੁੰਘਣ ਨਾਲ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਰੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਮਹਿਕ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਜੈਵਿਕ ਮਿਸ਼ਰਣ (Organic Compounds) ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦੇਵਦਾਰ (Cedarwood) ਇਸਦੀ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ, "ਦੇਵਦਾਰ ਦੇ ਜੰਗਲ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ 90 ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਅਸਰ 10 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।"

ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਖੁਸ਼ਬੂ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਉਹ ਵੀ ਜਦੋਂ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ 'ਲਿਮੋਨੀਨ' (Limonene) ਨਾਮਕ ਸੁਖਦਾਇਕ ਖੁਸ਼ਬੂ ਫ਼ੈਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

4. ਚੰਗੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਸਰੀਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ

ਕੁਦਰਤੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਚੰਗੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ (Good Bacteria) ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ—ਇਹ ਉਹ 'ਚੰਗੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ' ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰੋਬਾਇਓਟਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਜਾਂ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ 'ਤੇ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।

ਕੁਝ ਕੁਦਰਤੀ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਸਾਹ ਰਾਹੀਂ ਅੰਦਰ ਲੈਣ ਨਾਲ ਮੂਡ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਫਾਈਟੋਨਸਾਈਡ (Phytoncide) ਨਾਮਕ ਐਂਟੀਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਰਸਾਇਣ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਲੜਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕੁਓ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਦਰਤ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਚਿੱਕੜ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਚਿੱਕੜ ਦੇ ਕਣ ਨੱਕ ਜਾਂ ਮੂੰਹ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਬਿਹਤਰ ਹੋਵੇ।

ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਲਿਆਓ

ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੰਗਲਾਂ ਜਾਂ ਹਰਿਆਲੀ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੇਖਣਾ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਖੋਜ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਲੈਪਟਾਪ 'ਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੇਖਣਾ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹਰੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਉਹੀ ਸ਼ਾਂਤ ਲਹਿਰਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬਾਗ਼ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।