ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰਾਂ ਨੂੰ 75 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦੈ : ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ
ਸੰਜੇ ਰਾਉਤ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮੋਦੀ ਦੀ ਨਾਗਪੁਰ ਫੇਰੀ ਮਾਰਚ 2025 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੀ, ਪਰ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰੁਟੀਨ ਫੇਰੀ
ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ 75 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੀਆਂ ਅਟਕਲਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਮਿਲੀ
ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਰਿਲੀਜ਼ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ, ਆਰਐਸਐਸ ਮੁਖੀ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਨੇਤਾ 75 ਸਾਲ ਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਹਟ ਕੇ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਰਸਤਾ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਇਹ ਟਿੱਪਣੀ ਆਰਐਸਐਸ ਦੇ ਮਰਹੂਮ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਮੋਰੋਪੰਤ ਪਿੰਗਲੇ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਲਾਂਚ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮੋਰੋਪੰਤ ਦੀ ਉਸ ਕਹਾਵਤ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਵਾਇਆ ਕਿ 75 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਾਨ ਨਾਲ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਨਵੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇ।
ਟਿੱਪਣੀ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਭਾਗਵਤ ਦੀ ਇਹ ਟਿੱਪਣੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਲਈ ਇੱਕ ਗੁਪਤ ਸੰਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਸਮਝੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ 75 ਸਾਲ ਦੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਿਆਨ ਨੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ (UBT) ਦੇ ਸੰਜੇ ਰਾਉਤ ਨੇ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਵਾਇਆ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਵੱਡੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ 75 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਇਹ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾ ਅਭਿਸੇਕ ਸਿੰਘਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ 75 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਸੀਮਾ ਲਾਗੂ ਕਰਕੇ ਲਾਜ਼ਮੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਪ੍ਰਮਾਣ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਇਸ ਨਿਯਮ ਤੋਂ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਸੰਦਰਭ ਅਤੇ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ
ਸੰਜੇ ਰਾਉਤ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮੋਦੀ ਦੀ ਨਾਗਪੁਰ ਫੇਰੀ ਮਾਰਚ 2025 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੀ, ਪਰ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰੁਟੀਨ ਫੇਰੀ ਕਹਿ ਕੇ ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਮਈ 2023 ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਦੀ ਕੋਈ ਧਾਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਮੋਦੀ 2029 ਤੱਕ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ।
ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਭਾਗਵਤ ਦੇ ਬਿਆਨ ਦੇ ਦਿਨ ਹੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।
ਆਰਐਸਐਸ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਥਿਤੀ
ਸਾਬਕਾ ਆਰਐਸਐਸ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਦਿਲੀਪ ਦੇਵਧਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੋਦੀ 75 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਿਯਮ ਦੇ ਅਪਵਾਦ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੈ।
ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਆਰਐਸਐਸ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਰਐਸਐਸ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨਾ ਹੋਣ ਤੱਕ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡਣਾ ਆਮ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਾਗਵਤ ਅਤੇ ਮੋਦੀ ਦੋਵੇਂ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹਨ।
ਇੱਕ ਭਾਜਪਾ ਆਗੂ ਨੇ ਇਹ ਟਿੱਪਣੀ 2024 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਰਐਸਐਸ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਵਿਚਕਾਰ ਸੱਤਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਮੰਨਿਆ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨਵੇਂ ਭਾਜਪਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ।
ਨਤੀਜਾ
ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਦੀ 75 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਦੀ ਟਿੱਪਣੀ ਨੇ ਆਰਐਸਐਸ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਟਿੱਪਣੀ ਮੋਰੋਪੰਤ ਪਿੰਗਲੇ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਲਈ ਵੀ ਇੱਕ ਸੰਕੇਤ ਵਜੋਂ ਵੇਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਅਸਤੀਫੇ ਦੀ ਕੋਈ ਤੁਰੰਤ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਇਹ ਬਿਆਨ ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਚਰਚਾਵਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਨੇਤਾ 75 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹਨ।