ਕੀ AI ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਸਕਦੈ ?
ਡਾ. ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ ਖੁਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਰਵਾਇਤੀ ਉਪਾਵਾਂ—ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੱਛਰਦਾਨੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਇਲਾਜ ਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ—ਹਾਲੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।
ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਵੱਲ ਏਆਈ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੇ ਕਦਮ: ਕੀ ਮੱਛਰਾਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਬਦਲਣ ਵਾਲਾ ਹੈ?
ਮਲੇਰੀਆ, ਇੱਕ ਮੱਛਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਫੈਲਣ ਵਾਲੀ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀ, ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਜਿੰਦਗੀਆਂ ਨਿਗਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਮੁਕਾਬਲੇ 'ਚ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ (AI), ਡਰੋਨ, ਜੀਨ ਐਡੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਡੇਟਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਰਗੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਆਗੂ ਬਣ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
🌍 ਮਲੇਰੀਆ - ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਚੁਣੌਤੀ
ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 200 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅਫਰੀਕਾ, ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਕਾਫੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਐਨੋਫਲੀਜ਼ ਮੱਛਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਫੈਲਦੀ ਹੈ ਜੋ ਮਲੇਰੀਆ ਪਰਜੀਵੀ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
🤖 ਏਆਈ ਅਤੇ ਡਾਟਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ: ਨਵੀਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦੀ
AI ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਲਰਨਿੰਗ ਤਕਨੀਕਾਂ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਆਮ ਤਰੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਡਿਆਂ ਵਾਲੇ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਡਾਟਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਰਾਹੀਂ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਦੀ ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
🚁 ਡਰੋਨ ਅਤੇ AI ਕੈਮਰੇ: ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ
ਡਰੋਨ ਅਤੇ ਏਆਈ ਕੈਮਰੇ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਨਕਸ਼ਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੈਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
🧬 ਜੀਨ ਐਡੀਟਿੰਗ: ਮਲੇਰੀਆ-ਮੁਕਤ ਮੱਛਰਾਂ ਵੱਲ ਕਦਮ
CRISPR ਤਕਨੀਕ ਰਾਹੀਂ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਜੀਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਪਰਜੀਵੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਨਾ ਰੱਖ ਸਕਣ। ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਜੜ ਤੋਂ ਖ਼ਾਤਮੇ ਦਾ ਰਸਤਾ ਖੋਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
👨⚕️ ਵਿਗਿਆਨੀ ਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਰਾਇ
ਡਾ. ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ ਖੁਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਰਵਾਇਤੀ ਉਪਾਵਾਂ—ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੱਛਰਦਾਨੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਇਲਾਜ ਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ—ਹਾਲੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।
⚠️ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਮੁੱਖ ਲੱਛਣ
ਬੁਖਾਰ, ਠੰਢ ਕੰਬਣੀ
ਸਿਰ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦਰਦ
ਉਲਟੀਆਂ, ਕਮਜ਼ੋਰੀ
ਦਸਤ ਜਾਂ ਪੇਟ ਦਰਦ
🔍 ਨਤੀਜਾ
AI, ਡਰੋਨ, ਜੀਨ ਐਡੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਡੇਟਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਲਈ ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਕਦਮ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਤਕਨੀਕਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਤਾਂ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮਲੇਰੀਆ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।