ਲਿਵ-ਇਨ ਰਿਲੇਸ਼ਨਸ਼ਿਪ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਅਦਾਲਤ ਦਾ ਵੱਡਾ ਫ਼ੈਸਲਾ

ਰਾਜਸਥਾਨ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋ ਬਾਲਗ (18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ) ਆਪਸੀ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਲਿਵ-ਇਨ ਰਿਲੇਸ਼ਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਭਾਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਆਹ ਲਈ ਨਿਰਧਾਰਤ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਉਮਰ ਪੂਰੀ ਨਾ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ।

ਕੇਸ ਅਤੇ ਅਦਾਲਤ ਦਾ ਹੁਕਮ

ਮਾਮਲਾ: ਕੋਟਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਇੱਕ 18 ਸਾਲਾ ਕੁੜੀ ਅਤੇ 19 ਸਾਲਾ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਮੰਗ ਲਈ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਪਟੀਸ਼ਨਕਰਤਾਵਾਂ ਦੀ ਦਲੀਲ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 27 ਅਕਤੂਬਰ, 2025 ਨੂੰ ਲਿਵ-ਇਨ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੜਕੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰਨ ਦੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।

ਸਰਕਾਰੀ ਵਕੀਲ ਦੀ ਦਲੀਲ: ਰਾਜ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਲੜਕੇ ਦੀ ਉਮਰ 21 ਸਾਲ ਪੂਰੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ।

ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦਾ ਫੈਸਲਾ: ਜਸਟਿਸ ਅਨੂਪ ਕੁਮਾਰ ਢਾਂਡ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਵਕੀਲ ਦੀ ਦਲੀਲ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਫੈਸਲੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਨੁਕਤੇ

ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰ: ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਧਾਰਾ 21 ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਵਿਆਹ ਦੀ ਉਮਰ: ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਜੋੜੇ ਨੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਉਮਰ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।

ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਾਨਤਾ: ਲਿਵ-ਇਨ ਰਿਸ਼ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਤਹਿਤ ਨਾ ਤਾਂ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਅਪਰਾਧ।

ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼: ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਭੀਲਵਾੜਾ ਅਤੇ ਜੋਧਪੁਰ ਦਿਹਾਤੀ ਦੇ ਪੁਲਿਸ ਸੁਪਰਡੈਂਟਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜੇ ਨੂੰ ਮਿਲੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ।

ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਲਿਵ-ਇਨ ਰਿਲੇਸ਼ਨਸ਼ਿਪ ਲਈ ਬਾਲਗ ਹੋਣਾ (18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ) ਹੀ ਕਾਫੀ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਮਰਦ ਸਾਥੀ ਨੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਮਰ (21 ਸਾਲ) ਪੂਰੀ ਨਾ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ।