Surya Tilak : ਰਾਜ ਮੰਦਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ 8 ਮੰਦਰਾਂ ‘ਚ ਵੀ ਮੂਰਤੀ ਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਸੂਰਜ ਤਿਲਕ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (17 ਅਪ੍ਰੈਲ), ਰਜਨੀਸ਼ ਕੌਰ : ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਰਾਮਨਵਮੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ (Ram Mandir) ‘ਚ ਰਾਮਲਲਾ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ‘ਤੇ ਸੂਰਜ-ਤਿਲਕ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਸੂਰਜ-ਤਿਲਕ (Surya Tilak) ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਦਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਰਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਤ ਹੋ ਕੇ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀਆਂ। ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਨੂੰ ਸੂਰਜਵੰਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਵੰਸ਼ਜ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਸੂਰਜ ਤਿਲਕ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ।

ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਸਮਾਚਾਰ ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਆਈਆਈਟੀ-ਰੁੜਕੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਰਾਮਲਲਾ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਤਿਲਕ ਯੰਤਰ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਰਾਮ ਨੌਮੀ ‘ਤੇ ਰਾਮਲਲਾ ਦੇ ਮੱਥੇ ‘ਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਾਉਣ ਲਈ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਲੈਂਸਾਂ ਵਾਲੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਮੰਦਰਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।

ਆਓ ਜਾਣੋ ਹਾਂ ਉਹਨਾਂ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਜਿੱਥੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਸੂਰਜ ਤਿਲਕ

ਸੂਰਿਆਨਾਰ ਕੋਵਿਲ ਮੰਦਰ (ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ): ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ 11-12ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਮੰਦਰ, ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ ਦੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਖਾਸ ਬਿੰਦੂਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੂਰਿਆਨਾਰ (ਸੂਰਜ) ‘ਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।

ਨਾਨਾਰਾਇਣਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ (ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼): ਨਾਗਲਾਪੁਰਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨਾਨਰਾਇਣਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਸੂਰਜ ਪੂਜਾ ਮਹਾਉਤਸਵ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਮੰਦਰ ‘ਤੇ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪੜਾਅਵਾਰ ਬਦਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਦੇਵਤੇ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਨਾਭੀ ਤੱਕ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ‘ਮਤਸਿਆ ਅਵਤਾਰ’ (ਮੱਛੀ) ਹੈ।

ਕੋਬਾ ਜੈਨ ਮੰਦਰ (ਗੁਜਰਾਤ): ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਕੋਬਾ ਜੈਨ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਸੂਰਜ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਦੁਪਹਿਰ 2.07 ਵਜੇ ਤਿੰਨ ਮਿੰਟ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰਸਵਾਮੀ ਦੀ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਮੱਥੇ ‘ਤੇ ਸਿੱਧੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੋਬਾ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਜੈਨ ਲੋਕ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।

ਉਨਾਵ ਬਾਲਾਜੀ ਸੂਰਜ ਮੰਦਰ (ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼): ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਦਤੀਆ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਸਵੇਰੇ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਸਿੱਧੀਆਂ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਮੂਰਤੀ ‘ਤੇ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਕੋਣਾਰਕ ਸੂਰਜ ਮੰਦਰ (ਓਡੀਸਾ): ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇਹ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਮੰਦਰ, ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਵੇਲੇ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਮੰਦਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦੁਆਰ ਨੂੰ ਛੂਹਦੀਆਂ ਹਨ, ਫਿਰ ਇਸ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਛਾਨ ਕੇ ਅੰਦਰ ‘ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ’ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਰਣਕਪੁਰ ਜੈਨ ਮੰਦਰ (ਰਾਜਸਥਾਨ): ਅਰਾਵਲੀ ਵਿੱਚ 15ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਰਣਕਪੁਰ ਮੰਦਰ ਚਿੱਟੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਗੈਵੀ ਗੰਗਾਧਰੇਸ਼ਵਰ ਮੰਦਰ (ਕਰਨਾਟਕ): ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇਹ ਮੰਦਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ‘ਤੇ, ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਨੰਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਫਿਰ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਢੱਕ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।