ਜਾਇਦਾਦ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਪਤਨੀ, ਮਹਿਲਾ ਨੇ ਸੁਣਾਈ ਹੱਡਬੀਤੀ

ਹਿਮਾਚਲ,27 ਮਈ, ਪਰਦੀਪ ਸਿੰਘ: ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਲਾ ਸਿਰਮੌਰ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਹਨ। ਕਈ ਪਿੰਡ ਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਕਈ ਪਰਿਵਾਰ ਇਕ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਛੜੇ ਰੱਖ ਲੈਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇਕੋ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਸਾਰ ਦੇ ਸਨ। ਹਿਮਾਚਲ ਦੀ ਇਕ ਮਹਿਲਾ ਦੀ ਸਟੋਰੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਖੂਬ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਮਹਿਲਾ ਦਾ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਦੋਂ ਦਿਉਰ ਛੋਟਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਜਵਾਨ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਕਿਹਾ ਦਿਉਰ ਵੀ ਤੇਰਾ ਪਤੀ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਨੀ ਵਾਲੇ ਸੁਖ ਦਿਓ । ਇੱਥੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਤਰਕ ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਜ਼ਮੀਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ ਜੇਕਰ ਆਪਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵੰਡ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਦਿਉਰ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤੀ ਵਾਂਗ ਰੱਖ। ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹੁ ਸੱਭਿਆਚਰਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ।

ਇਕ ਪਤਨੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਭਰਾ ਹੱਕਦਾਰ

ਹਿਮਾਚਲ ਵਿੱਚ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਇਕ ਭਰਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਉਸ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਰ ਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਰੀਤ ਨੂੰ ਜੋਦੀਧਰਨ ਦੀ ਰੀਤ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਚੁੱਲ੍ਹਾ ਸਾਂਝਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਪਤਨੀ ਵੀ ਸਾਂਝੀ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਮਹਿਲਾ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਦਾਸਤਾਨ

ਮਹਿਲਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 25 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਕੇ ਪਿੰਡ ਆਇਆ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੇਰਾ ਦਿਉਰ ਸਕੂਲ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ - ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਸੁੱਖ ਦਿਓ। ਮੈਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਇਹ ਤੇਰੀ ਸਾਂਭ ਕਰੇਗਾ। ਹੁਣ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਲਈ ਕਤਾਰ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਸ਼ਾਮ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਛੋਟੇ ਦੀ ਵਾਰੀ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਛੋਟਾ ਮੈਂਬਰ ਮੈਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਦੂਜੀ ਗੰਢ ਬੰਨ੍ਹ ਲਵੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਥੱਕ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਵੀ ਇਸ ਡਰ ਕਾਰਨ ਨਾਂਹ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਸੀ।

ਸੁਨੀਲਾ ਨੇ ਸੁਣਾਈ ਹੱਡਬੀਤੀ

ਸੁਨੀਲਾ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਈ ਤਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪੂਰੀ ਬਾਂਹ ਦਾ ਇੱਕ ਕੋਟ ਸੀ। ਸੱਸ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਇਹੀ ਚੀਜ਼ ਪਹਿਨਦੀ, ਜਾਂ ਮੈਂ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਪਾ ਲੈਂਦੀ। ਜੁੱਤੇ ਵੀ ਇੱਕ ਫਿਰ ਮੈਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।

ਹੁਣ ਇਹ ਵਰਤਾਰਾ ਕਿੰਨੇ ਪਿੰਡਾਂ 'ਚ?
ਸਿਰਮੌਰ ਦੇ 350 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਹਾਟੀ ਭਾਈਚਾਰਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ। ਮੌਜੂਦਾ ਰੁਝਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਬੱਚੇ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਹਨ। ਉਹ ਇਸ ਵੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੈਸੇ ਵੀ, ਜੋੜੀ ਇੱਕ ਸਹਿਮਤੀ ਵਾਲਾ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਾਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਜੋੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸਨ।

ਹਾਟੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ

ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਜੌਂਸਰ-ਬਾਵਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਬੀਲੇ ਦਾ ਦਰਜਾ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਲ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸਮਾਂ ਲਿਆ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਵੀ ਇੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ ਹਾਂ। ਸਾਨੂੰ ਮਿਲੇ ਸਰਕਾਰੀ ਰੁਤਬੇ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਸਾਡੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਹਨ। ਜੋੜੀ ਦਰਾਨ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਕੁੰਦਨ ਇਸ ਵਿਆਹ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਵੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਹਾਏ ਗਰਮੀ ! ਕੀ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਸਭ ਨੂੰ ਭੁੰਨ ਕੇ ਛੱਡੇਗਾ, ਜਾਣੋ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਹਾਲ