ਬਿਹਾਰ ਜਾਤੀ ਸਰਵੇਖਣ ਮਗਰੋਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਤੂਫ਼ਾਨ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀ ਸਰਵੇਖਣ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਆਈ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਸੂਬੇ ਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਤੂਫ਼ਾਨ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਧਿਰ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਾਤੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਲਾਭ ਗਿਣਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ […]
By : Editor (BS)
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀ ਸਰਵੇਖਣ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਆਈ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਸੂਬੇ ਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਤੂਫ਼ਾਨ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਧਿਰ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਾਤੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਲਾਭ ਗਿਣਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਈ ਸਿਆਸੀ ਗਣਿਤ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ।
ਲੋਕ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਮੰਡਲ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਦੌਰ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਬਿਹਾਰ ਦਾ ਜਾਤੀ ਸਰਵੇਖਣ 2024 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪਾਵੇਗਾ ? ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਿਹਾਰ ਦਾ ਜਾਤੀ ਸਰਵੇਖਣ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ 2024 ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਗਠਜੋੜ ਕਿਵੇਂ ਬਣੇ ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਗਠਜੋੜ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਭਾਰਤ ਗਠਜੋੜ ਲਈ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਗਠਜੋੜ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਤੋੜਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੈ।
ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਾਸ਼ੀਏ 'ਤੇ ਪਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁੱਟ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮੀਕਰਨ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।
ਇਹ ਭਾਜਪਾ ਲਈ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦਾ ਪਲ
ਸ਼ਾਇਦ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਦਿਲਚਸਪ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਰੋਧਤਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ 'ਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਵੈਸੇ ਭਾਜਪਾ ਅਨੇਕਤਾ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਏਕਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਹਿੰਦੂਤਵ ਉਸ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਵੱਡਾ ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ।
ਮੌਕੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਚੁਣੌਤੀ
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਾਤੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਲਈ ਮੌਕੇ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗਾ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਜਾਤੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਉਠਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਓਬੀਸੀ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਉਪ-ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਣ ਸਬੰਧੀ ਰੋਹਿਣੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਆਈ ਸੀ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਆਸੀ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗਾ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮੂਹਾਂ, ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਗਠਜੋੜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ, ਉਹ ਇਸ ਕੈਲਕੁਲੇਸ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਨਵਾਂ 'ਮੰਡਲ ਪਲ' ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ 'ਤੇ ਬੀਪੀ ਮੰਡਲ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਦਾ ਉਹੀ ਨਾਟਕੀ ਅਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ। ਵੈਸੇ ਵੀ ਇਹ ਸਾਲ 2023 ਹੈ, 1989-90 ਦਾ ਦੌਰ ਨਹੀਂ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਬਿਹਾਰ ਜਾਤੀ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਜਨਤਕ ਕੀਤੇ ਜਾਣਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇਸ ਮੁਕਾਮ 'ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਦੋਵਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਦੀਆਂ ਖੇਤਰੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਕੀ ਹਨ।
