ਲਾਲ ਸਾਗਰ, ਹੂਤੀ ਵਿਦਰੋਹੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਧਦਾ ਤਣਾਅ

ਤੇਲ ਅਵੀਵ, 24 ਜਨਵਰੀ, ਨਿਰਮਲ : ਭਾਰਤ ਲਈ ਅਸਲ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਾਬ-ਅਲ-ਮੰਡੇਬ ਸਟ੍ਰੇਟ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਅਸਥਿਰ ਸਥਿਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਨੂੰ ਭੂਮੱਧ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮਾਲ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਦੀ ਲਾਗਤ ਕਾਫੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।ਹੂਤੀ ਬਾਗੀਆਂ ’ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ 8 ਟਿਕਾਣਿਆਂ ’ਤੇ ਬੰਬ ਸੁੱਟੇ ਪਰ ਹਾਊਤੀ ਬਾਗੀ ਇਸ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਵਧਦੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹੂਤੀ ਬਾਗੀਆਂ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਹਾਸਲ ਹੈ।

ਈਰਾਨ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਉਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਢਾਲ ਵਾਂਗ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਦਾ ਇਹ ਸਮੁੰਦਰੀ ਗਲਿਆਰਾ ਵਪਾਰਕ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਮਿਸਰ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ, ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ, ਯਮਨ ਆਦਿ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਇਹ ਰਸਤਾ ਏਸ਼ੀਆ ਨੂੰ ਯੂਰਪ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।ਭਾਰਤ ਲਈ ਅਸਲ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਾਬ-ਅਲ-ਮੰਡੇਬ ਸਟ੍ਰੇਟ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਅਸਥਿਰ ਸਥਿਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਨੂੰ ਭੂਮੱਧ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮਾਲ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਦੀ ਲਾਗਤ ਕਾਫੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।

ਇਹ ਵਾਧਾ ਹੋਰ ਵੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਹੂਤੀ ਬਾਗੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਡਾਕੂਆਂ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਬੀਮੇ ਦੀ ਰਕਮ ’ਚ ਕਾਫੀ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਹਾਜ਼ਰਾਨੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਦੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਕਾਰਨ ਉਪਲਬਧ ਵਿਕਲਪਕ ਰਸਤਾ ਕਾਫ਼ੀ ਲੰਬਾ (190 ਮੀਲ) ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮਾਲਵਾਹਕ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਕਰੀਬ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤੇ ਹੋਰ ਲੱਗਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਸਤਾ ਕੀ ਹੈ?

ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰ ਲਈ ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਆਪਣਾ ਕੋਈ ਮਾਲ-ਵਾਹਕ ਜਹਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਗੋ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇਸ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ 100 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਵਪਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਕੱਚੇ ਤੇਲ, ਐਲਐਨਜੀ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਹਾਜ਼ਰਾਨੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਹ ਡੈੱਡਲਾਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਭਾਰੀ ਆਰਥਿਕ ਦਬਾਅ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।