Begin typing your search above and press return to search.

Black Mamba: ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਸੱਪ ਬਾਰੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਖੁਲਾਸਾ

ਬਲੈਕ ਮੰਬਾ ਸੱਪ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੈ ਖ਼ਬਰ

Black Mamba: ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਸੱਪ ਬਾਰੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਖੁਲਾਸਾ
X

Annie KhokharBy : Annie Khokhar

  |  7 Oct 2025 9:00 PM IST

  • whatsapp
  • Telegram
Scientists On Black Mamba Snake: ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸੱਪਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਅਤੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹਨ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਸੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਲੈਕ ਮਾਂਬਾ ਦਾ ਨਾਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ, ਮਾਂਬਾ ਸੱਪ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਐਂਟੀਵੇਨਮ (ਜ਼ਹਿਰ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧੀ) ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਹਾਲਤ ਕਈ ਵਾਰ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਐਂਟੀਵੇਨਮ ਇੱਕ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਮੁੜ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਖੋਜ 26 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਜਰਨਲ "ਟੌਕਸਿਨ" ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਹ ਖੋਜ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ 30,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੱਪ ਦੇ ਡੰਗਣ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮਾਂਬਾ ਸੱਪ ਕੌਣ ਹੈ?
ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਸੱਪ ਡੈਂਡਰੋਅਸਪਿਸ ਜੀਨਸ ਮਾਂਬਾ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬਲੈਕ ਮਾਂਬਾ, ਵੈਸਟਰਨ ਗ੍ਰੀਨ ਮਾਂਬਾ, ਜੇਮਸਨ ਅਤੇ ਈਸਟਰਨ ਗ੍ਰੀਨ ਮਾਂਬਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਬਲੈਕ ਮਾਂਬਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਡੰਗ 100% ਘਾਤਕ ਹੈ। ਇਸ ਸੱਪ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਬੂੰਦਾਂ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਸੱਪ ਉਪ-ਸਹਾਰਨ ਅਫਰੀਕਾ (ਸਹੇਲੀਅਨ ਖੇਤਰ) ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰ ਨਿਊਰੋਟੌਕਸਿਨ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਦਿਮਾਗ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਦਿਲ ਧੜਕਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਮਰੀਜ਼ ਤੁਰਨ ਜਾਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਜ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ?
ਕਿਹੜਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ: ਅਧਰੰਗ ਜਾਂ ਕੜਵੱਲ?
ਮਾਂਬਾ ਸੱਪ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਸਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਿਮਾਗ ਤੋਂ ਸਿਗਨਲ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਕੁਈਨਜ਼ਲੈਂਡ ਦੇ ਇੱਕ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬ੍ਰਾਇਨ ਫਰਾਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਸੁੰਗੜਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਇੱਕ ਸਥਿਤੀ ਜਿਸਨੂੰ ਫਲੈਕਸਿਡ ਅਧਰੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਫਲੈਕਸਿਡ ਅਧਰੰਗ
ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਫਲੈਕਸਿਡ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪੱਛਮੀ ਗ੍ਰੀਨ, ਜੇਮਸਨ ਅਤੇ ਬਲੈਕ ਮਾਂਬਾ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ। ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਪੈਸਟਿਕ ਅਧਰੰਗ
ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਨਸਾਂ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਓਵਰਲੋਡ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਸੁੰਗੜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਾਹ ਨਾਲੀਆਂ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੋਚਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ ਪੂਰਬੀ ਗ੍ਰੀਨ ਮਾਂਬਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਫਰਾਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਪੈਸਟਿਕ ਅਧਰੰਗ ਘਾਤਕ ਹੈ, ਪਰ ਫਲੈਕਸਿਡ ਅਧਰੰਗ ਵਧੇਰੇ ਤੇਜ਼ ਹੈ।
ਕੀ ਇਲਾਜ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਵਿਗੜਦਾ ਹੈ?
ਬਾਕੀ ਤਿੰਨ ਮਾਂਬਾ ਸੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਅਧਰੰਗ ਹੀ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਫਰਾਈ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਨਿਊਰੋਮਸਕੂਲਰ ਟਿਸ਼ੂ 'ਤੇ ਟੈਸਟ ਕੀਤੇ। ਟੈਸਟਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਦੂਜੇ ਮਾਂਬਾ ਸੱਪ ਜ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਸਨ, ਪਰ ਉਤੇਜਨਾ 'ਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਸੁੰਗੜਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀਆਂ। ਐਂਟੀਵੇਨਮ (ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਤਿੰਨ ਬ੍ਰਾਂਡ) ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਫਲੈਕਸਿਡ ਅਧਰੰਗ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਫਿਰ ਸਪੈਸਟਿਕ ਅਧਰੰਗ ਉਭਰਿਆ। ਜਦੋਂ ਐਂਟੀਵੇਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਲੁਕਵਾਂ ਜ਼ਹਿਰ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਐਂਟੀਵੇਨਮ ਨੇ ਸਪੈਸਟਿਕ ਅਧਰੰਗ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਫਰਾਈ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਸਪੈਸਟਿਕ ਅਧਰੰਗ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਫਲੈਕਸਿਡ ਅਧਰੰਗ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਛੁਪਾ ਲਿਆ।
ਕੀਨੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਬਲੈਕ ਮਾਂਬਾ ਵਿੱਚ ਫਰਕ
ਸੱਪ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰ ਸਥਾਨ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੀਨੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਸੱਪਾਂ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਐਂਟੀਵੇਨਮ ਵੀ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਡੈਨਿਸ਼ ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜਿਸਟ ਐਂਡਰੀਅਸ ਹੋਗਾਰਡ-ਲੋਸਟਨ-ਕਿਲ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਹਰੇਕ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਐਂਟੀਵੇਨਮ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
Next Story
ਤਾਜ਼ਾ ਖਬਰਾਂ
Share it