Surya Grahan: ਜਲਦ ਲੱਗੇਗਾ ਸਾਲ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ, ਜਾਣੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ
ਇਸੇ ਹਫ਼ਤੇ ਲੱਗਿਆ ਸੀ ਚੰਦਰ ਗ੍ਰਹਿਣ
By : Annie Khokhar
Solar Eclipse 2025: ਸਤੰਬਰ ਮਹੀਨਾ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਹੈ। ਸਾਲ ਦਾ ਦੂਜਾ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇਗਾ। ਇਹ ਅੰਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਾਲ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ 21 ਸਤੰਬਰ 2025 ਨੂੰ ਲੱਗੇਗਾ। ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਇੱਕ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਚੰਦਰਮਾ ਆਪਣੇ ਘੇਰੇ ਯਾਨੀ ਅਕਸ਼ 'ਤੇ ਘੁੰਮਦੇ ਹੋਏ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਮਾਵਸ ਦੇ ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਚੰਦਰਮਾ ਸੂਰਜ ਦੀ ਡਿਸਕ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਂ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਢੱਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਡਿਸਕ ਨੂੰ ਢੱਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਅੰਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਿਉਂ ਲਗਦਾ ਹੈ?
ਧਰਤੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਦਾ ਤਾਰਾ, ਸੂਰਜ, ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਇਸਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਵਾਂਗ, ਚੰਦਰਮਾ ਵੀ ਸੂਰਜ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਚੰਦਰਮਾ ਵੀ ਧਰਤੀ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਚੰਦਰਮਾ ਘੁੰਮਦੇ ਹੋਏ ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦਾ ਸਮਾਂ
ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨਾਸਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 21 ਸਤੰਬਰ, 2025 ਨੂੰ ਅੰਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ 4 ਘੰਟੇ ਅਤੇ 24 ਮਿੰਟ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਤ 10.59 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ 22 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 1.11 ਵਜੇ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਦੁਪਹਿਰ 3.23 ਵਜੇ ਖਤਮ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀ ਹੈ?
ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਸੂਰਜ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅੱਧਾ ਜਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ ਜਿੱਥੇ ਪਰਛਾਵਾਂ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਇੱਕ ਸਿੱਧੀ ਰੇਖਾ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਿੰਨੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਪੂਰਨ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ
ਪੂਰਨ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਉਦੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢੱਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਪੂਰਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹਨੇਰੇਦਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਛੋਟਾ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ
ਇਸ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਵਿੱਚ, ਚੰਦਰਮਾ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ, ਚੰਦਰਮਾ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਢੱਕਦਾ, ਪਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸੂਰਜ ਅੱਗ ਦੇ ਇੱਕ ਚੱਕਰ ਵਾਂਗ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਛੋਟਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਅੰਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ
ਅੰਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਇੱਕ ਰੇਖਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਸੂਰਜ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ। ਅੰਸ਼ਕ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿੱਥੇ - ਕਿੱਥੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ?
ਇਹ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ। ਪਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਸ ਲਈ ਇੱਥੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਣਗੇ। ਇਹ ਗ੍ਰਹਿਣ ਸਿਰਫ਼ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ।
