Ladakh Violence: ਸਾਜਿਸ਼ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਲੱਦਾਖ ਹਿੰਸਾ? ਕਿਉਂ ਸੜ ਰਿਹਾ ਹੈ ਲੱਦਾਖ?
ਜਾਣੋ ਕੌਣ ਸੀ ਉਹ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਅਨਸਰ ਜੋ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੱਲ
By : Annie Khokhar
Ladakh Violence Update: ਛੇਵੀਂ ਅਨੁਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਦਰਜੇ ਲਈ ਚੱਲ ਰਹੇ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਅਚਾਨਕ ਨਹੀਂ ਭੜਕੀ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਲੱਦਾਖ ਵਰਗੇ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਅਸਥਿਰ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸੀ। ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰੀ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ੱਕ ਹੈ।
ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲੱਦਾਖ ਵਰਗੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਨਹੀਂ ਦੇਖੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਲੱਦਾਖ ਰਾਜ 2019 ਵਿੱਚ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਰਾਜ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ, ਲੱਦਾਖ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸਥਾਨਕ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਮਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਵਾਸ ਨੀਤੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਲੋਕ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਲੱਦਾਖ ਪਬਲਿਕ ਸਰਵਿਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਲੱਦਾਖ ਸਟਾਫ ਸਿਲੈਕਸ਼ਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਉਹ ਲੱਦਾਖੀ ਨਿਵਾਸ ਨੀਤੀ ਤੋਂ ਵੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਸਨ, ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇਹ ਉਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਲੜ ਰਹੇ ਸਨ, ਨਾਲ ਹੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਸਰੋਤਾਂ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਵੀ ਲੜ ਰਹੇ ਸਨ।
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਸੋਨਮ ਵਾਂਗਚੁਕ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਸੰਭਾਲੀ ਸੀ ਅਤੇ ਲੱਦਾਖ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਰਾਜ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਛੇਵੀਂ ਸ਼ਡਿਊਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ 'ਤੇ ਸੀ।
ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸਭ ਕੁਝ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਵਕ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਅਚਾਨਕ ਕੁਝ ਨੌਜਵਾਨ ਆਏ ਅਤੇ ਇਸ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾਇਆ। ਇਹ ਵਿਘਨ ਇਸ ਲਈ ਪਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਲੇਹ ਐਪੈਕਸ ਬਾਡੀ (LAB) ਅਤੇ ਕਾਰਗਿਲ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਫਰੰਟ (KDA) ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨੇ 6 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਤਹਿ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸੋਨਮ ਵਾਂਗਚੁਕ ਦੀ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਮਿਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਦਾ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਲੱਦਾਖ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨੂੰ 25 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਤਾਂ, ਉਹ ਕੌਣ ਸਨ ਜੋ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਲੱਦਾਖ ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਹੱਲ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧੇ?
ਲੇਹ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਤਾਸ਼ੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਥਾਨਕ ਨੌਜਵਾਨ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਹੋਵੇ।
ਸੋਨਮ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਜੇ ਕੋਈ ਬਿਆਨ ਨਾ ਦਿਓ..." ਉਦੋਂ ਹੀ ਹੰਗਾਮਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ।
ਲੇਹ ਐਪੈਕਸ ਬਾਡੀ ਅਤੇ ਕਾਰਗਿਲ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਅਲਾਇੰਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨਾਲ ਹਾਈ ਪਾਵਰ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਨਵੀਂ ਤਾਰੀਖ਼ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੋਨਮ ਵਾਂਗਚੁਕ ਲੱਦਾਖ ਬੁੱਧ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾ ਰਹੀ ਸੀ।
ਉਹ ਬਾਹਰ ਆਈ ਅਤੇ LAB ਯੂਥ ਵਿੰਗ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਪੀ. ਸਟੈਨਜ਼ਿਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਕੋਈ ਬਿਆਨ ਨਾ ਦੇਣ। ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਹੰਗਾਮਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਸੋਨਮ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ 6 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਹਾਈ ਪਾਵਰ ਕਮੇਟੀ (HPC) ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਬੁਲਾਉਣ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਮੀਟਿੰਗ 6 ਤਰੀਕ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜਲਦੀ ਬੁਲਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਭੁੱਖ ਹੜਤਾਲ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਧ ਜਾਵੇਗੀ।
ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਉਸਦੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਨਵੀਂ ਤਾਰੀਖ਼ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਸਦੇ ਨਾਲ LAB ਦੇ ਨਵ-ਨਿਯੁਕਤ ਮੁਖੀ ਛੇਵਾਂਗ ਥੁਪਸਤਾਨ, ਲੱਦਾਖ ਬੁੱਧ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਲਕਰੁਕ ਚੇਰਿੰਗ ਦੋਰਜੇ ਅਤੇ ਅਸ਼ਰਫ ਅਲੀ ਸਨ। ਪਿਛਲੇ ਮੰਗਲਵਾਰ, LAB ਦੇ ਯੂਥ ਵਿੰਗ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਿਰੋਧ ਸਮੂਹ ਦੇ ਦੋ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਬਿਮਾਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ। ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।
ਕਾਂਗਰਸ ਕੌਂਸਲਰ ਫੁਤਸੋਗ ਸਟੈਨਜ਼ਿਨ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ
ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ, ਜਦੋਂ ਦੋ LAB ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਅੱਪਰ ਲੇਹ ਵਾਰਡ ਦੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਕੌਂਸਲਰ ਫੁਤਸੋਗ ਸਟੈਨਜ਼ਿਨ ਨੇ ਕੁਝ ਗੈਰ-ਸੰਸਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (ABVP) ਦੇ ਕਈ ਸਾਬਕਾ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਕੌਂਸਲਰ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ। ਕਾਂਗਰਸ ਕੌਂਸਲਰ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹਥਿਆਰ ਫੜੇ ਹੋਣ ਦੀ ਇੱਕ ਫੋਟੋ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਗਈ। ਸਾਬਕਾ ਵਰਕਰ ਦੀਪਕ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਫੋਟੋ ਪੋਸਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਹੋਇਆ ਉਸ ਲਈ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ।
