ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਬਿਜਲੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਅਰਬਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕੀਤਾ ਧੋਖਾ

ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਪਾਵਰ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਅਥਾਰਟੀ (ਨੇਪਰਾ) ਨੇ ਚੀਨੀ ਬਿਜਲੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਵੱਡੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕੋਲੇ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਨੀ ਕੰਪਨੀਆਂ 6,000 (ਸੀਵੀ) ਦੇ ਕੈਲੋਰੀਫਿਕ ਮੁੱਲ ਵਾਲੇ ਕੋਲੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਘਟੀਆ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੇ ਕੋਲੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਕੋਲੇ ਲਈ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਨੇਪਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਾਹਰੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਕੋਲੇ ਦੀ ਇੱਕ ਵੀ ਖੇਪ ਲੋੜੀਂਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਚੀਨੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਅਰਬਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਵਸੂਲੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਇਸ ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਵਾਰ 2016 ਵਿੱਚ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਵਿਧੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੋਲੇ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਅਤੇ ਥਰਮਲ ਮੁੱਲਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਬੈਂਚਮਾਰਕ ਵੇਟਿੰਗ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ l ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੋਲੇ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਨਿਰਧਾਰਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਜੂਨ 2014 ਵਿੱਚ NEPRA ਦੁਆਰਾ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨੇਪਰਾ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵਸੀਮ ਮੁਖਤਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਥਰ ਨਿਆਜ਼ ਰਾਣਾ (ਮੈਂਬਰ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ), ਮਕਸੂਦ ਅਨਵਰ ਖਾਨ (ਕੇਪੀ), ਅਮੀਨਾ ਅਹਿਮਦ (ਪੰਜਾਬ), ਅਤੇ ਰਫੀਕ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ੇਖ (ਸਿੰਧ) ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।

ਚੀਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਅਰਬਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ l ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਪੈਸੇ ਨਾਲ 6,777 ਮੈਗਾਵਾਟ ਦੇ ਕੋਲਾ ਆਧਾਰਿਤ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਪਲਾਂਟ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਚੀਨੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਲਾਂਟਾਂ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦੀਆਂ ਹਨ l ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕੋਲਾ ਵੀ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟਾਂ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ 643 ਅਰਬ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਮੋੜਨਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਕਟ ਨੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਕਮਰ ਤੋੜ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਚੀਨ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਮੋੜਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਬੋਝ ਹੇਠ ਦੱਬੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪੂਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵੱਡੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੋਏ ਹਨ।