ਖੰਘ ਦੀ ਦਵਾਈ ਵਿਚ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਸੀ ਕਿ 14 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ?
'ਕੋਲਡਰਿਫ ਸਿਰਪ' ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ 'ਡਾਈਥੀਲੀਨ ਗਲਾਈਕੋਲ' ਮਿਲਿਆ
By : Gill
ਖੰਘ ਦੇ ਸਿਰਪ ਨੇ ਲਈਆਂ 14 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜਾਨ!
MP ਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਹੜਕੰਪ, 'ਕੋਲਡਰਿਫ ਸਿਰਪ' ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ 'ਡਾਈਥੀਲੀਨ ਗਲਾਈਕੋਲ' ਮਿਲਿਆ
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਬੀਤੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਖੰਘ ਦੀ ਦਵਾਈ (ਕਫ਼ ਸਿਰਪ) ਪੀਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 14 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੜਕੰਪ ਮਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਕਫ਼ ਸਿਰਪ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਗੜ ਗਈ।
ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਰਸਾਇਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਪਾਬੰਦੀ
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਛਿੰਦਵਾੜਾ ਵਿੱਚ 11 ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ 3 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ।
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਡਰੱਗ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਬਣੇ 'ਕੋਲਡਰਿਫ ਸਿਰਪ' 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਡਰੱਗ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਭਾਗ ਦੀ 2 ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੋਲਡਰਿਫ ਸਿਰਪ ਦੇ ਬੈਚ ਐਸਆਰ-13 ਨੂੰ "ਮਿਲਾਵਟੀ" ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਕਿ ਸਿਰਪ ਵਿੱਚ 48.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਡਾਈਥੀਲੀਨ ਗਲਾਈਕੋਲ ਪਾਇਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਰਸਾਇਣ ਹੈ।
ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ: ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਰਸਾਇਣ ਕਿਵੇਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਨੁਕਸਾਨ?
ਛਿੰਦਵਾੜਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਾਲ ਰੋਗ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਪਵਨ ਨੰਦੂਰਕਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਕਿਡਨੀ ਦੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈ।" ਕਿਡਨੀ ਦੀ ਬਾਇਓਪਸੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਕਿਸੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿਡਨੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ:
ਕਫ਼ ਸਿਰਪ ਵਿੱਚ ਡਾਈਥੀਲੀਨ ਗਲਾਈਕੋਲ ਅਤੇ ਐਥੀਲੀਨ ਗਲਾਈਕੋਲ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੂਲੈਂਟ ਵਜੋਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੁਆਦ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਠੰਢਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਸਸਤੇ ਬਦਲ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਖਾਣ ਲਾਇਕ ਸੋਰਬਿਟੋਲ ਮਹਿੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਰਸਾਇਣ ਦੇਸੀ ਸ਼ਰਾਬ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮਿਥਾਈਲ ਅਲਕੋਹਲ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਲਈ ਬੇਹੱਦ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਹਨ।
ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ 'ਨੈਫਰੋਟੌਕਸਿਕ' ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਭਾਵ ਇਹ ਕਿਡਨੀ 'ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਰਸਾਇਣ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਐਸਿਡ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਿਡਨੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ 'ਤੇ ਜ਼ਹਿਰ ਫੈਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ
ਛਿੰਦਵਾੜਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ 7 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ 2 ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕੁੱਲ 11 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ। ਯਾਸੀਨ ਖਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਉਸੈਦ ਦੀ ਵੀ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸਰਦੀ, ਖੰਘ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਪਰ 13 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਯਾਸੀਨ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਆਟੋ ਡਰਾਈਵਰ ਹਨ, ਨੇ ਇਲਾਜ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 4 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਆਟੋ ਵੀ ਵੇਚਣਾ ਪਿਆ।
ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਾਮਲੇ
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਭਰਤਪੁਰ, ਝੁੰਝੁਨੂ ਅਤੇ ਚੁਰੂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਫ਼ ਸਿਰਪ ਪੀਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਗਜੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਖਿਂਵਸਰ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ "ਅਸੀਂ ਦਵਾਈ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਘਾਤਕ ਪਦਾਰਥ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਦਵਾਈ ਕਾਰਨ ਕੋਈ ਮੌਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ।"
ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਸਵਾਲ
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜੇਂਦਰ ਸ਼ੁਕਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਾਂਚ ਲਈ ਭੇਜੇ ਗਏ 12 ਸਿਰਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਆ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਪਦਾਰਥ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।
ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਜਨਰਲ (ਡੀਜੀਐਚਐਸ) ਨੇ ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ ਐਡਵਾਇਜ਼ਰੀ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਫ਼ ਸਿਰਪ ਸਿਰਫ਼ "ਸਾਵਧਾਨੀ ਅਤੇ ਸੋਚ-ਸਮਝ ਕੇ" ਦੇਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਇੱਕ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਚੁੱਕਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, "ਆਖਿਰ ਕਿਵੇਂ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਦਵਾਈ ਵਿਕ ਰਹੀ ਹੈ? ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਨੱਕ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੇ ਸਿਰਪ ਕੌਣ ਵੇਚ ਰਿਹਾ ਹੈ?"
ਸਿਹਤ ਮਾਹਰ ਅਮੁੱਲਿਆ ਨਿਧੀ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਪ ਦੀ ਬਣਾਵਟ, ਬੈਚ ਨੰਬਰ ਅਤੇ ਡਰੱਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਨੰਬਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ 2022 ਵਿੱਚ ਗਾਂਬੀਆ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ 'ਚ ਬਣੀਆਂ ਖਾਂਸੀ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚਿੰਤਾ ਵਧਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
