ਯੂਕਰੇਨ ਨੇ ਦੋ ਵਾਰ ਕੀਤੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ, ਰੂਸ ਜੰਗ 'ਚ ਵਰਤ ਰਿਹਾ ਭਾਰਤ 'ਚ ਬਣੇ ਪੁਰਜ਼ੇ

ਯੂਕਰੇਨ ਨੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦਿਆਂ ਦੋ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਪੁਰਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਕੋਲ ਦੋ ਵਾਰ ਉਠਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਹੇਦ 136 ਯੂਸੀਏਵੀ ਡਰੋਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕੰਪਨੀਆਂ – ਵਿਸ਼ੇ ਇੰਟਰਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਔਰਾ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਦੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਹਿੱਸੇ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਨੇ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ (ਈਯੂ) ਦੋਵਾਂ ਕੋਲ ਉਠਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸੀ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਈਰਾਨੀ-ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੇ ਡਰੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਜਾਂ ਅਸੈਂਬਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਪੁਰਜ਼ੇ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਯੂਕਰੇਨ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੋ ਵਾਰ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਕੂਟਨੀਤਕ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਕੇ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ ਹੈ।

ਯੂਕਰੇਨੀ ਜਾਂਚ 'ਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਜ਼ੇ

ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸ਼ਾਹੇਦ 136 ਡਰੋਨਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇ ਇੰਟਰਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਔਰਾ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਹਿੱਸੇ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਹਿੱਸੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ ਜਾਂ ਅਸੈਂਬਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਜਾਂਚ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਾਸ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਸ਼ਾਹੇਦ ਡਰੋਨ ਦੀ ਵੋਲਟੇਜ ਰੈਗੂਲੇਟਰ ਯੂਨਿਟ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀ ਵਿਸ਼ੇ ਇੰਟਰਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ "ਬ੍ਰਿਜ ਰੈਕਟੀਫਾਇਰ E300359" ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਡਰੋਨ ਦੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨੈਵੀਗੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਜੈਮਰ-ਪਰੂਫ ਐਂਟੀਨਾ ਵਿੱਚ ਔਰਾ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ PLL-ਅਧਾਰਤ ਸਿਗਨਲ ਜਨਰੇਟਰ AU5426A ਚਿੱਪ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਜਵਾਬ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨੀ ਪੱਤਰ ਵਿਹਾਰ

ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਰਣਧੀਰ ਜੈਸਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੋਹਰੇ-ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਗੈਰ-ਪ੍ਰਸਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਆਪਣੀਆਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੇ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਨਿਰਯਾਤ ਸਾਡੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਨਾ ਕਰਨ।" ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਯੂਕਰੇਨੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹੈ।

ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਉਦੋਂ ਵੀ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਯੂਕਰੇਨੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਨੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਦੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤ ਡੇਵਿਡ ਓ'ਸੁਲੀਵਾਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਓ'ਸੁਲੀਵਾਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਸਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਈਯੂ ਦੇ ਨਵੀਨਤਮ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਪੈਕੇਜ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਸਕਣ। ਇਸ ਪੈਕੇਜ ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਊਰਜਾ ਕੰਪਨੀ ਰੋਸਨੇਫਟ ਦੀ ਵਾਡੀਨਾਰ ਰਿਫਾਇਨਰੀ ਨੂੰ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਰੂਸੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਤੋਂ ਬਣੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਆਯਾਤ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।

ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਖੁਫੀਆ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ (HUR) ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੇਜ ਅਤੇ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਵੀ ਸ਼ਾਹੇਦ ਡਰੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇੱਕ ਕੂਟਨੀਤਕ ਚੁਣੌਤੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਵੀ ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਰੂਸ ਤੋਂ ਤੇਲ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮੋੜ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।