ਤਿੱਬਤ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਦਾ ਘਰ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ?

ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ, ਜੋ ਕਿ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਆਗੂ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, 6 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ 90 ਸਾਲ ਦੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਅੱਜ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਮੈਕਲਿਓਡਗੰਜ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਗਲਖਾਂਗ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ, ਉਹ ਆਪਣਾ ਮੂਲ ਘਰ ਤਿੱਬਤ ਛੱਡ ਕੇ ਭਾਰਤ ਕਿਉਂ ਆਏ? ਆਓ, ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਕਹਾਣੀ ਜਾਣੀਏ।

ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਕੌਣ ਹਨ?

ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਸਰਵਉੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਸਲੀ ਨਾਮ ਤੇਨਜ਼ਿਨ ਗਿਆਤਸੋ ਹੈ। 1935 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ 4 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 14ਵੇਂ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਬੋਧ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਹਨ।

ਤਿੱਬਤ ਛੱਡਣ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ

ਸਾਲ 1950 ਵਿੱਚ, ਚੀਨ ਨੇ ਤਿੱਬਤ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1951 ਵਿੱਚ ਉਸ 'ਤੇ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸ ਕਬਜ਼ੇ ਦਾ ਤਿੱਬਤੀਆਂ ਨੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। 1959 ਵਿੱਚ, ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਵਿਰੁੱਧ ਵੱਡਾ ਅੰਦੋਲਨ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਚੀਨ ਨੇ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਤਿੱਬਤੀ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਚੀਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਲਹਾਸਾ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਦਾ ਮਹਿਲ ਸੀ। ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਛੱਡਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।

ਭਾਰਤ ਆਉਣ ਦੀ ਕਹਾਣੀ

17 ਮਾਰਚ 1959 ਨੂੰ, ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਸਹਾਇਕਾਂ ਅਤੇ ਅੰਗ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਸਮੇਤ ਭੇਸ ਬਦਲ ਕੇ ਲਹਾਸਾ ਤੋਂ ਨਿਕਲ ਪਏ। 13 ਦਿਨ ਦੀ ਥਕਾਵਟ ਭਰੀ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 31 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1959 ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਨ ਦਿੱਤੀ। ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਮਰਥਕ ਅੱਜ ਵੀ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਵਸਦੇ ਹਨ।

ਅੱਜ ਦਾ ਸਥਿਤੀ

ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਅੱਜ ਵੀ ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਬੋਧ ਧਰਮੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਲਈ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਇਹ ਦਰਦਨਾਕ ਕਹਾਣੀ ਤਿੱਬਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਲੜਾਈ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ।