ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਦੇ ਬਿਆਨ 'ਤੇ ਸਾਧੂ-ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ
ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਆਸਥਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਮੰਦਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਪਰ, ਹਰ ਰੋਜ਼ ਨਵੇਂ ਮੰਦਰ-ਮਸਜਿਦ ਮੁੱਦੇ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਨਾ ਸਵੀਕਾਰਯੋਗ
By : BikramjeetSingh Gill
ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਤਨਾਅ
ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ (RSS) ਦੇ ਮੁਖੀ, ਵੱਲੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਅਤੇ ਮੰਦਰ-ਮਸਜਿਦ ਵਿਵਾਦਾਂ 'ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਬਿਆਨ ਨੇ ਸਾਧੂ-ਸੰਤਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਾਧੂ-ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਭਾਗਵਤ ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜ ਦੇ ਸਵੈਮਾਣ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ RSS ਦੀ ਹਸਤਅਕਸ਼ੇਪ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਹੈ।
ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਦਾ ਬਿਆਨ ਕੀ ਸੀ?
ਭਾਗਵਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਆਸਥਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਮੰਦਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਪਰ, ਹਰ ਰੋਜ਼ ਨਵੇਂ ਮੰਦਰ-ਮਸਜਿਦ ਮੁੱਦੇ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਨਾ ਸਵੀਕਾਰਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਸਦਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਦਾ ਮਾਡਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਸਾਧੂ-ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ
ਜਗਦਗੁਰੂ ਰਾਮਭਦਰਾਚਾਰੀਆ:
ਉਨ੍ਹਾਂ ਭਾਗਵਤ ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ।
ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਸੰਰਕਸ਼ਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ, ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਅਦਾਲਤੀ ਰਾਹੀਂ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਵੋਟ ਰਾਹੀਂ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸੰਘ ਮੁਖੀ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਸੰਤ ਸਮਿਤੀ (ABSS):
ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸਵਾਮੀ ਜਿਤੇਂਦਰਾਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਫੈਸਲੇ ਸਾਧੂ-ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਨਾ ਕਿ RSS ਵਰਗੀਆਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ।
ਉਨ੍ਹਾਂ RSS ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਅਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਉਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ ਸਵਾਮੀ ਅਵਿਮੁਕਤੇਸ਼ਵਰਾਨੰਦ:
ਉਨ੍ਹਾਂ RSS ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮਕਸਦਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਦੱਸਿਆ।
ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਸਵੈਮਾਣ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਤਬਾਹ ਕੀਤੇ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਰਵੇਖਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।
ਬਿਆਨ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਚਰਚਾ
ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ RSS ਦਾ ਰੋਲ:
ਸੰਘ ਦੇ ਬਿਆਨ 'ਤੇ ਸਾਧੂ-ਸੰਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਕਰਮਕ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਧਾਰਮਿਕ ਨੇਤਾ RSS ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਸਤਅਕਸ਼ੇਪ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਹਿੰਦੂ ਏਕਤਾ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ:
ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਏਕਤਾ ਦੇ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਾਧੂ-ਸੰਤ ਮੰਦਿਰਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਸਥਾਪਨਾ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਸਵੈਮਾਣ ਦੀ ਨਵੀਨੀਕਰਣ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖਦੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ RSS ਨੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ।
ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮਾਹੌਲ 'ਤੇ ਅਸਰ:
ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ RSS ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮਕਸਦਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਸੰਘ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਭੂਮਿਕਾ 'ਤੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਜ਼ੋਰ 'ਤੇ ਹੈ।
ਸਵਾਲ ਜੋ ਉੱਠਦੇ ਹਨ:
ਕੀ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਸੰਘ ਦਾ ਦਖ਼ਲ ਸਹੀ ਹੈ?
ਕੀ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਿਰਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਸਥਾਪਨਾ RSS ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਐਜੰਡੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਂਦੀ ਹੈ?
ਕੀ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਦੇ ਬਿਆਨ ਨਾਲ ਧਾਰਮਿਕ ਸਾਧੂ-ਸੰਤਾਂ ਅਤੇ RSS ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤਨਾਅ ਵਧੇਗਾ?
ਇਹ ਚਰਚਾ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਏਜੰਡੇ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਵੈਮਾਣ ਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਤਨਾਅ ਦਾ ਹੱਲ ਕਿਵੇਂ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਹ ਵੇਖਣਾ ਦਿਲਚਸਪ ਰਹੇਗਾ।
