ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਕਾਰਨ 2600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ
By : BikramjeetSingh Gill
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਵਧ ਗਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਘਰੇਲੂ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫਤ ਬਿਜਲੀ ਦੇਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹ ਚੋਰੀ ਹਰ ਸਾਲ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ 2600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਛੂਹ ਗਈ ਹੈ। ਮੁਫਤ 300 ਯੂਨਿਟ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਬਦਲੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ 2023-24 ਦੌਰਾਨ 7 ਕਿਲੋਵਾਟ ਲੋਡ ਤੱਕ ਘਰੇਲੂ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਲਈ 6000 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਅਤੇ 1400 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ 2.50 ਰੁਪਏ ਦੀ ਛੋਟ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 2600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਵਿੱਚੋਂ, ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਪਾਵਰ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਟਿਡ (ਪੀਐਸਪੀਸੀਐਲ) ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ, ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਜ਼ੋਨਾਂ ਵਿੱਚ 20 ਬਦਨਾਮ ਚੋਰੀ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਲਗਭਗ ਅੱਧੀ ਰਕਮ ਬਕਾਇਆ ਹੈ।
ਪੀਐਸਪੀਸੀਐਲ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ 20 ਬਦਨਾਮ ਚੋਰੀ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਸਰਹੱਦੀ ਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੱਛਮੀ ਜ਼ੋਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਜ਼ੋਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। 4 ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਵਾਲਾ ਤਰਨਤਾਰਨ ਸਰਕਲ ਅਤੇ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਸਰਕਲ, ਉਪਨਗਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਅਤੇ ਸੰਗਰੂਰ ਸਰਕਲ ਤਿੰਨ-ਤਿੰਨ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚੋਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ।
ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਕਾਰਨ ਮਾਲੀਏ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਿੱਖੀਵਿੰਡ, ਪੱਟੀ ਅਤੇ ਜ਼ੀਰਾ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਡਿਵੀਜ਼ਨ 110 ਕਰੋੜ ਦੀ ਰਕਮ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੱਛਮੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ 92 ਕਰੋੜ ਦੀ ਰਕਮ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰਾਂ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਕੁੱਲ ਮਾਲੀਆ ਨੁਕਸਾਨ ਲਗਭਗ 435 ਕਰੋੜ ਹੈ।
50% ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੰਡ ਘਾਟੇ ਵਾਲੇ PSPCL ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ 6 ਹੈ। ਘੱਟ ਬਿਲਿੰਗ ਵਾਲੀਆਂ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਭਿੱਖੀਵਿੰਡ ਵਿੱਚ 73.32%, ਪੱਟੀ ਵਿੱਚ 65.02% ਜ਼ੀਰਾ 64.9% ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ 62.96% ਹਨ। PSPCL ਦੀਆਂ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ 20 ਚੋਰੀ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਮਾਲੀਆ ਨੁਕਸਾਨ ਲਗਭਗ 900 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਹਨ। 400 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ। ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਸਬੰਧ ਹੈ, ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਡਵੀਜ਼ਨਾਂ ਪੱਟੀ, ਅਜਨਾਲਾ, ਭਗਤਾ ਭਾਈ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਹਨ। ਇੱਥੇ 14 ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਸਾਲਾਨਾ ਮਾਲੀਆ ਘਾਟਾ 56 ਕਰੋੜ ਤੋਂ 113 ਕਰੋੜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ।
ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਵੀ ਕੇ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਮਾਲੀਏ ਦੇ ਘਾਟੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਸਰਹੱਦੀ ਪੱਟੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਸੂਬੇ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਥਾਣਿਆਂ ਵਿੱਚ 296 ਐਫਆਈਆਰ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਦੀ ਬਦਨੀਤੀ ਵਿਰੁੱਧ ਯਤਨ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਫੌਰੀ ਲੋੜ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਪੀਐਸਪੀਸੀਐਲ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਸੰਚਾਲਨ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਮੰਨਿਆ ਹੈ।
