ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਟਰੰਪ ਦੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਚੀਨ ਦੀ ਨਰਮ ਪੋਜ਼ੀਸ਼ਨ

ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ: ਇਤਿਹਾਸ, ਕਾਰਨ ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 3,488 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲੱਦਾਖ਼ ਤੋਂ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੱਕ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਸਰਹੱਦ ਲਾਈਨ ਆਫ਼ ਐਕਚੁਅਲ ਕੰਟਰੋਲ (LAC) ਦੇ ਨਾਂਅ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਮੁੱਖ ਵਿਵਾਦੀ ਪੰਧ ਹੈ।

ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ

1962 ਦੀ ਜੰਗ:

ਚੀਨ ਨੇ ਅਕਸਾਈ ਚਿਨ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।

ਭਾਰਤ ਨੇ ਲੱਦਾਖ਼ 'ਚ ਅਪਣੇ ਹੱਕ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ, ਜਦਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ।

1967 ਅਤੇ 1987 ਦੀ ਝੜਪਾਂ:

ਨਾਥੂ ਲਾ (ਸਿੱਕਿਮ) ਅਤੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ 'ਚ ਝੜਪਾਂ ਹੋਈਆਂ।

1987 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਚੀਨੀ ਘੁਸਪੈਠ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ।

1993 ਅਤੇ 1996 ਸੰਧੀਆਂ:

ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਲਈ ਸਮਝੌਤੇ ਹੋਏ, ਪਰ ਸਰਹੱਦੀ ਤਣਾਅ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ।

ਹੁਣ ਹਾਲਾਤ ਬਦਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਧ ਰਹੀ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਹੁੰਚ, ਨਾਲ ਹੀ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਚੀਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਰਵੱਈਆ ਨਰਮ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਵਿਕਰਮ ਮਿਸਰੀ ਨਾਲ ਹੋਈ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚੀਨ ਨੇ ਆਪਸੀ ਸਮਝਦਾਰੀ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਵਾਂਗ ਯੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਕ-ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਭਰੋਸੇ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਪ੍ਰਸੰਗ

ਵਿਕਰਮ ਮਿਸਰੀ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਚੀਨ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਹਨ, ਨੇ ਚੀਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਚਿ੍ਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਅਤੇ ਵਾਂਗ ਯੀ ਵਿਚਾਲੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਮੀਟਿੰਗ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਤੌਰ ਤੇ ਹੋਈ।

ਚੀਨ ਦੇ ਸਾਫ਼ ਸੁਨੇਹੇ

ਚੀਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਵਾਂਗ ਯੀ ਨੇ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੌਰਾਨ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਵਾਧੂ, ਸ਼ਾਂਤੀ, ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ 2023 'ਚ ਰੂਸ ਦੇ ਕਜ਼ਾਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਹਿਮਤੀ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਮੌਕੇ ਦਾ ਲਾਭ ਚੁੱਕੋ: ਚੀਨ

ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਬਿਆਨ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮੌਕੇ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਠੋਸ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਵਾਂਗ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਗਲੋਬਲ ਸਾਊਥ ਵਿੱਚ ਉਭਰ ਰਹੇ ਨਵੇਂ ਰੁਝਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।"

ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਬਾਅ ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ

ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਧਦੀ ਕੂਟਨੀਤਿਕ ਪਹੁੰਚ, ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਵਾਡ (QUAD) ਗਠਜੋੜ ਅਤੇ G20 ਅਧਿਅਕਸ਼ਤਾ ਨੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰਵੱਈਏ 'ਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਚੀਨ 'ਤੇ ਵਧ ਰਹੇ ਦਬਾਅ ਨੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗਲਤਫ਼ਹਮੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨੂੰ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਵਿਕਰਮ ਮਿਸਰੀ ਅਤੇ ਵਾਂਗ ਯੀ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਨਾਲ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਹੱਦੀ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਵਪਾਰ, ਆਰਥਿਕਤਾ, ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਾਲਮੇਲ 'ਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ 'ਚ ਰੁਚੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸੰਬੰਧ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣ, ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਵੱਲ ਹੋਰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਧਣਗੇ।