ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ

ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਲਈ ਆਪਣਾ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਪਹਿਲਗਾਮ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਧੇ ਤਣਾਅ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 26 ਨਿਰਦੋਸ਼ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਜਾਨ ਗਈ ਸੀ।

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਨੋਟਿਸ ਟੂ ਏਅਰ ਮਿਸ਼ਨ (NOTAM) ਤਹਿਤ, 30 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ 23 ਮਈ 2025 ਤੱਕ ਕੋਈ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਰਜਿਸਟਰਡ ਜਹਾਜ਼, ਚਾਹੇ ਉਹ ਵਪਾਰਕ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਫੌਜੀ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇਗਾ।

ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ 24 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਲਈ ਆਪਣਾ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਨੂੰ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਲੰਬੇ ਅਤੇ ਘੁੰਮਾਵਦਾਰ ਰੂਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੀਨ ਜਾਂ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਰਾਹੀਂ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਜਾਂ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਉਡਾਣਾਂ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਡਾਣਾਂ ਦੀ ਦੂਰੀ, ਸਮਾਂ, ਤੇਲ ਦੀ ਖਪਤ ਅਤੇ ਲਾਗਤ ਵਧੇਗੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੀ ਆਮਦਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਪਾਬੰਦੀ ਸਿਰਫ਼ ਹਵਾਈ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੰਡਸ ਵਾਟਰ ਟ੍ਰੀਟੀ ਨੂੰ ਵੀ ਅਣਡਿੱਠਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਟਾਰੀ-ਵਾਹਗਾ ਸਰਹੱਦ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਵੀਜ਼ੇ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਸਾਰਕ ਵੀਜ਼ਾ ਛੋਟ ਸਕੀਮ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।

ਇਸ ਹਵਾਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੀਆਈਏ ਵਰਗੀਆਂ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਲਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਵਧੇਰੇ ਲਾਗਤ ਤੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਟਿਕਟਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਣ ਅਤੇ ਉਡਾਣਾਂ ਦੀ ਆਵਰਤਤਾ ਘਟਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਾਰਵਾਈ ਕਾਰਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੀਆਂ ਉਡਾਣਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਲਾਗਤ ਵਧੇਗੀ। ਇਹ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਯੂਰਪੀਅਨ ਏਅਰ ਸੇਫਟੀ ਏਜੰਸੀ (EASA) ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ 30 ਜੂਨ, 2020 ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਨੂੰ ਯੂਰਪ ਲਈ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ, 29 ਨਵੰਬਰ, 2024 ਨੂੰ ਸੇਵਾ ਦੁਬਾਰਾ ਬਹਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣਾ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਨੂੰ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਉਡਾਣਾਂ ਲਈ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਦੇ ਖਰਚੇ, ਕਿਰਾਇਆ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਵੀ ਵਧੇਗਾ। ਇਹ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਾੜੀ ਹੈ।