An ice age also came to Mars, ਖੁੱਲ੍ਹ ਰਹੇ ਰਾਜ਼

ESA ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੇ ਖੋਲ੍ਹੇ ਲਾਲ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਰਹੱਸ

31 ਦਸੰਬਰ 2025: ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁੱਕੇ ਅਤੇ ਰੇਤਲੇ 'ਲਾਲ ਗ੍ਰਹਿ' ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸਪੇਸ ਏਜੰਸੀ (ESA) ਦੀਆਂ ਤਾਜ਼ਾ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਸੱਚਾਈ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦੀ ਹੈ। ESA ਦੇ ਮਾਰਸ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਉੱਚ-ਰੈਜ਼ੋਲਿਊਸ਼ਨ ਤਸਵੀਰਾਂ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਕਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਅਤੇ ਬਰਫ਼ ਦੀਆਂ ਮੋਟੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਕੋਲੋ ਫੋਸੇ: ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਰਹੱਸਮਈ ਰੇਖਾਵਾਂ

ESA ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਗਲ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ 'ਕੋਲੋ ਫੋਸੇ' (Coloe Fossae) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੇਖਾਵਾਂ ਉਦੋਂ ਬਣੀਆਂ ਜਦੋਂ ਮੰਗਲ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਟੁੱਟ ਕੇ ਹੇਠਾਂ ਧਸ ਗਏ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਪੁਲਾੜ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੇ ਟਕਰਾਉਣ ਨਾਲ ਬਣੇ ਡੂੰਘੇ ਟੋਏ (Craters) ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਦੇ ਵਹਿਣ ਦੇ ਸਬੂਤ

ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਘਾਟੀਆਂ ਅਤੇ ਟੋਇਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲੱਭੇ ਹਨ:

ਲਾਈਨੇਟਿਡ ਵੈਲੀ ਫਿਲ (LVF): ਘਾਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇੱਥੇ ਕਦੇ ਬਰਫ਼ ਅਤੇ ਪੱਥਰਾਂ ਦਾ ਮਲਬਾ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਗਦਾ ਸੀ, ਬਿਲਕੁਲ ਧਰਤੀ ਦੇ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਵਾਂਗ।

ਕੰਸੈਂਟ੍ਰਿਕ ਕ੍ਰੇਟਰ ਫਿਲ (CCF): ਟੋਇਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਜੰਮਣ ਕਾਰਨ ਬਣੀਆਂ ਗੋਲਾਕਾਰ ਪਰਤਾਂ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਧਰੁਵਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਿਉਂ ਮਿਲੀ ਬਰਫ਼?

ਸਭ ਤੋਂ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਮੰਗਲ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਧਰੁਵ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਦੂਰ (39° ਉੱਤਰੀ ਅਕਸ਼ਾਂਸ਼) ਮਿਲੇ ਹਨ।

ਕਾਰਨ: ESA ਅਨੁਸਾਰ, ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਆਪਣੇ ਧੁਰੇ (Axis) 'ਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਝੁਕਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਝੁਕਾਅ ਬਦਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਧਰੁਵਾਂ 'ਤੇ ਜੰਮੀ ਬਰਫ਼ ਪਿਘਲ ਕੇ ਜਾਂ ਖਿਸਕ ਕੇ ਮੱਧ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵੱਲ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

5 ਲੱਖ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਇਤਿਹਾਸ

ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੰਗਲ 'ਤੇ ਇਹ ਬਰਫ਼ ਯੁੱਗ ਲਗਭਗ 5,00,000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਪਰਿਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਅੱਜ ਮੰਗਲ ਸੁੱਕਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਖੋਜ ਸਾਬਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਅਤੀਤ ਬਹੁਤ ਸਰਗਰਮ ਅਤੇ ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਮੰਗਲ 'ਤੇ ਭੇਜਣ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੀ ਭਾਲ ਲਈ ਬੇਹੱਦ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।