ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ 10,700 ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ: ਰਿਪੋਰਟ ਐਨ.ਸੀ.ਆਰ.ਬੀ

ਦਿੱਲੀ (ਗੁਰਪਿਆਰ ਥਿੰਦ): ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕਿ ਕੌਮੀ ਅਪਰਾਧ ਰਿਕਾਰਡਜ਼ ਬਿਊਰੋ (ਐੱਨ ਸੀ ਆਰ ਬੀ) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਖ਼ੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2023 ਦੌਰਾਨ ਖੇਤੀ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ 10,700 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 38.5 ਫੀਸਦ ਮਾਮਲੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਜਦਕਿ 22.5 ਫੀਸਦ ਮਾਮਲੇ ਕਰਨਾਟਕ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ।

ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2023 ਦੌਰਾਨ ਕੁੱਲ 1,71,418 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 1,13,416 (66.2 ਫੀਸਦ) ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 2023 ਦੌਰਾਨ ਖੇਤੀ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ 10,786 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 4,690 ਕਿਸਾਨ ਤੇ 6,096 ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 6.3 ਫੀਸਦ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ’ਚੋਂ 4,553 ਪੁਰਸ਼ ਤੇ 137 ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਸਨ, ਜਦਕਿ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 5,433 ਪੁਰਸ਼ ਤੇ 663 ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਸਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਖੇਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 38.5 ਫੀਸਦ ਮਾਮਲੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਤੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ। ਕਰਨਾਟਕ ਤੋਂ 22.5 ਫੀਸਦ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ 8.6 ਫੀਸਦ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ 7.2 ਫੀਸਦ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਤੋਂ 5.9 ਫੀਸਦ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਬਿਹਾਰ, ਉੜੀਸਾ, ਝਾਰਖੰਡ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਗੋਆ, ਮਨੀਪੁਰ, ਮਿਜ਼ੋਰਮ, ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਦਿੱਲੀ ਤੇ ਲਕਸ਼ਦੀਪ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਜਾਂ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਕੋਈ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਲੈ ਕਿ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਰਚਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਅੰਕੜੇ ਅਜੇ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਜਾਣੋ ਪੰਜਾਬ ਬਾਰੇ ਕੀ ਹੈ ਰਿਪੋਰਟ:

ਐਨ.ਸੀ.ਆਰ.ਬੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੈਟਰਨ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਰੁਝਾਨ ਵਿੱਚ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਕਿਸਾਨ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕਾਸ਼ਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ)ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜੋ ਕਿ 2019 ਵਿੱਚ 302 ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੇ 2023 ਵਿੱਚ 174 ਹੋ ਗਈ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਕ੍ਰਾਈਮ ਰਿਕਾਰਡ ਬਿਊਰੋ (NCRB) ਦੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ। ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਗੁਆਉਣ ਵਾਲੇ 174 ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 141 ਕਿਸਾਨ ਸਨ - 133 ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਅੱਠ ਇਸਨੂੰ ਲੀਜ਼ 'ਤੇ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ । ਬਾਕੀ 33 ਮੌਤਾਂ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਨ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ ਕਿਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਉਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ (ਪੀਏਯੂ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅਤੇ ਜੀਐਨਡੀਯੂ) ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ 2016 ਸਰਵੇਖਣ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 16 ਸਾਲਾਂ (2000-2015) ਦੌਰਾਨ 16,606 ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਔਸਤਨ 1,000 ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਨ। "ਐਨਸੀਆਰਬੀ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਸੰਕਟ ਦੀ ਅਸਲ ਤਸਵੀਰ ਨਹੀਂ ਦਰਸਾਉਂਦੇ।

ਪੰਜਾਬ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਲਛਮਣ ਸੇਵੇਵਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਅਸੰਗਠਿਤ ਖੇਤਰ ਲਈ ਸੰਸਥਾਗਤ ਕਰਜ਼ਾ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ, ਸ਼ੋਸ਼ਣਕਾਰੀ ਮਾਈਕ੍ਰੋਫਾਈਨੈਂਸਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਭਾਰੀ ਨਿਰਭਰਤਾ, ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਕ ਹੈ।