ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਡੂਰੰਡ ਲਾਈਨ ਕੀ ਹੈ?

ਡੁਰੰਡ ਲਾਈਨ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ 2,640 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਸਰਹੱਦ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਡਿਪਲੋਮੈਟ ਸਰ ਮੋਰਟੀਮਰ ਡੁਰੰਡ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਰਹੱਦ 1893 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤੇ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਲਾਈਨ ਪਸ਼ਤੂਨ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਮਾਨਤਾ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ

ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਇਸ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਸਮੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਹੱਦ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਹਨ:

ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਸਮਝੌਤਾ: ਅਫਗਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਅਫਗਾਨ ਅਮੀਰ ਅਬਦੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਖਾਨ 'ਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਪਸ਼ਤੂਨ ਵੰਡ: ਇਹ ਲਾਈਨ ਪਸ਼ਤੂਨ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਤੋੜਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਏਕਤਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।

ਮਿਆਦ ਖਤਮ ਹੋਣਾ: ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮਝੌਤਾ ਸਿਰਫ 100 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਮਿਆਦ 1993 ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਤਣਾਅ

ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਡੁਰੰਡ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਹੱਦ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਤਣਾਅ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਤਸਕਰੀ, ਅੱਤਵਾਦ ਅਤੇ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰੋਂ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ।

ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਵਾੜ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਚੌਕੀਆਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਵਾਦ ਖੇਤਰੀ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਹਾਲੀਆ ਸਰਹੱਦੀ ਉਲੰਘਣਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ

ਅਫਗਾਨ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 1,200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਅਤੇ 710 ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਕਾਬੁਲ 'ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫੌਜੀ ਝੜਪਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਬਰ ਅਤੇ ਸੰਜਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ 11 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਡੁਰੰਡ ਲਾਈਨ ਦੇ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੀਆਂ ਚੌਕੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਜਵਾਬੀ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਵੈ-ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ।