ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਹਮਲਿਆਂ ਕਾਰਨ ਅਮਰੀਕਾ-ਈਰਾਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਗੱਲਬਾਤ ਰੱਦ
ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਓਮਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਬਦਰ ਅਲ-ਬੁਸੈਦੀ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ। ਓਮਾਨ ਇਸ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਵਿਚੋਲਗੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਹਮਲਿਆਂ ਕਾਰਨ ਅਮਰੀਕਾ-ਈਰਾਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਗੱਲਬਾਤ ਰੱਦ
ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਚਰਮ 'ਤੇ
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵੱਲੋਂ ਈਰਾਨ 'ਤੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲਿਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫੌਜੀ ਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਆਗੂਆਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਮਸਕਟ (ਓਮਾਨ) ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਗੱਲਬਾਤ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਓਮਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਬਦਰ ਅਲ-ਬੁਸੈਦੀ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ। ਓਮਾਨ ਇਸ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਵਿਚੋਲਗੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਹਮਲਿਆਂ ਕਾਰਨ ਹਾਲਾਤ ਵਿਗੜੇ
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵੱਲੋਂ 13 ਜੂਨ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਠਿਕਾਣਿਆਂ 'ਤੇ ਵੱਡੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਮਾਂਡਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਸੀ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਸਮਰਥਨ ਨਾਲ ਹੋਈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਈਰਾਨ ਦਾ ਰਵੱਈਆ
ਈਰਾਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਅੱਬਾਸ ਅਰਾਘਚੀ ਨੇ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਦੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟ ਕਾਜਾ ਕਾਲਾਸ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਗੱਲਬਾਤ ਅਰਥਹੀਣ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਇਸਮਾਈਲ ਬਾਘੀ ਨੇ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਉੱਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਇਆ ਕਿ ਆਮਨ-ਚੈਨਲ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਕੋਈ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਿਆ।
ਗੱਲਬਾਤਾਂ ਦੀ ਪਿਛੋਕੜ
ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਮਈ 2025 ਤੱਕ ਚਾਰ ਦੌਰ ਦੀਆਂ ਗੱਲਬਾਤਾਂ ਹੋਈਆਂ।
ਮੁੱਖ ਮਸਲੇ: ਪਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਫੌਜੀਕਰਨ, ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਸੰਸ਼ੋਧਨ, ਅਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਹਟਾਉਣ।
ਮਈ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ ਈਰਾਨ 'ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ।
ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੇ ਛੇਵੇਂ ਦੌਰ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਜੂਨ ਵਿੱਚ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਰੱਦ ਹੋ ਗਈ।
ਨਤੀਜਾ
ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਈਰਾਨ ਟਕਰਾਅ ਕਾਰਨ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਤ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਗੱਲਬਾਤ ਰੱਦ ਹੋਣ ਨਾਲ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਤਣਾਅ ਹੋਰ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।