ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ ਅਹਿਮ ਸੁਰਾਗ

32 ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਾਹੀ: ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ AI-171 ਹਾਦਸਾ

12 ਜੂਨ 2025 ਨੂੰ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਤੋਂ ਲੰਡਨ ਜਾ ਰਹੇ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਬੋਇੰਗ 787-8 ਡ੍ਰੀਮਲਾਈਨਰ ਜਹਾਜ਼ (AI-171) ਨੇ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ 32 ਸਕਿੰਟਾਂ ਬਾਅਦ BJ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਦੇ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਵਾਰ 242 ਵਿੱਚੋਂ 241 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦਕਿ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 30 ਹੋਰ ਲੋਕ ਵੀ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਯਾਤਰੀ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕੁਮਾਰ ਰਮੇਸ਼, ਬਚ ਸਕਿਆ।

ਰੈਮ ਏਅਰ ਟਰਬਾਈਨ (RAT) ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਪੱਖਾ ਜਾਂ ਪ੍ਰੋਪੈਲਰ ਵਰਗਾ ਯੰਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਜਾਂ ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਦੋਂ ਹੀ ਸਰਗਰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਇੰਜਣ ਜਾਂ ਮੁੱਖ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ/ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਫੇਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। RAT ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਿਸਟਮਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਡਾਣ ਨਿਯੰਤਰਣ, ਨੈਵੀਗੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲਾਈਟਾਂ, ਨੂੰ ਪਾਵਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ RAT ਦਾ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣਾ

ਜਾਂਚ ਟੀਮ ਨੂੰ ਆਡੀਓ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਸਬੂਤਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ RAT ਟੇਕਆਫ਼ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਕਿੰਟਾਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮੱਸਿਆ, ਜਿਵੇਂ ਦੋਵੇਂ ਇੰਜਣਾਂ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਜਾਂ ਪੂਰੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ/ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕ ਫੇਲਿਉਰ, ਆਈ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਸਲੇਟੀ ਯੰਤਰ (RAT) ਦਿਖਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਆਡੀਓ ਵਿੱਚ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ (RAT ਦੇ ਘੁੰਮਣ ਦੀ) ਸੁਣੀ ਗਈ।

RAT ਕਦੋਂ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?

ਦੋਵੇਂ ਇੰਜਣ ਫੇਲ: ਜਦੋਂ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਇੰਜਣ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, RAT ਆਪਣੇ ਆਪ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪੂਰੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਫੇਲਿਉਰ: ਜੇਕਰ ਮੁੱਖ ਬਿਜਲੀ ਸਿਸਟਮ ਫੇਲ ਹੋ ਜਾਵੇ, RAT ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕ ਫੇਲਿਉਰ: ਜੇਕਰ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕ ਸਿਸਟਮ ਫੇਲ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਵੀ RAT ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਕਾਰਨ

ਦੋਵੇਂ ਇੰਜਣਾਂ ਦਾ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਬੰਦ ਹੋਣਾ: ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਵਿਰਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ RAT ਦੇ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਨਾਲ ਇਹ ਸੰਭਾਵਨਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਜਾਂ ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕ ਅਸਫਲਤਾ: Boeing 787 ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਸਿਸਟਮ ਫੇਲਿਉਰ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਧਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਜਾਂ ਸੈਂਸਰ ਗੜਬੜ: ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਇੰਜਣਾਂ ਦੇ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਡਿਜੀਟਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਟਕਰਾਅ ਜਾਂ ਪਾਇਲਟ ਗਲਤੀ: ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਟਕਰਾਅ ਜਾਂ ਪਾਇਲਟ ਦੀ ਗਲਤੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ।

ਜਾਂਚ ਦੀ ਹਾਲਤ

DGCA ਨੇ ਸਾਰੇ Boeing 787 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਜਾਂਚ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਦੋਵੇਂ ਬਲੈਕ ਬਾਕਸ (FDR, CVR) ਮਿਲ ਗਏ ਹਨ।

ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ Boeing, GE Aerospace, ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਾਹਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਨਤੀਜਾ

RAT ਦਾ ਟੇਕਆਫ਼ ਦੌਰਾਨ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣਾ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਕਨੀਕੀ ਅਸਫਲਤਾ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਅਸਲ ਕਾਰਨ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਜਾਂਚ ਪੂਰੀ ਹੋਣ 'ਤੇ ਹੀ ਹੋ ਸਕੇਗੀ, ਪਰ ਇਹ ਹਾਦਸਾ Boeing 787 ਡ੍ਰੀਮਲਾਈਨਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਉੱਤੇ ਵੱਡੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਦਾ ਹੈ।