ਭਾਰਤ 'ਚ ਵੀ ਚੱਲੇਗੀ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਟਰੇਨ, ਇਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਟਰੇਨਾਂ ਜਲਦ ਹੀ ਭਾਰਤ 'ਚ ਪਟੜੀਆਂ 'ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ। ਜਰਮਨੀ ਦੀ TUV-SUD ਟਰੇਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਆਡਿਟ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਟਰੇਨ ਦਾ ਟ੍ਰਾਇਲ ਰਨ ਦਸੰਬਰ 2024 'ਚ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਜਰਮਨੀ, ਫਰਾਂਸ, ਸਵੀਡਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਫਿਊਲ ਸੈੱਲ ਆਧਾਰਿਤ ਟਾਵਰ ਕਾਰਾਂ ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਦੀ ਇਕ ਯੂਨਿਟ ਦੀ ਲਾਗਤ 10 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਕਨਾਮਿਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਰੇਲਵੇ ਪਹਿਲਾਂ 35 ਟਰੇਨਾਂ ਚਲਾਏਗਾ। ਇਕ ਟਰੇਨ 'ਤੇ 80 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਹੋਣਗੇ। ਇਸ ਦੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ 70 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਿਸਟਮ ਇੰਟੀਗ੍ਰੇਟਿਡ ਯੂਨਿਟ ਬੈਟਰੀ ਅਤੇ ਦੋ ਈਂਧਨ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦਾ ਸਫਲ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਟਰੇਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਜੀਂਦ-ਸੋਨੀਪਤ ਸੈਕਸ਼ਨ 'ਤੇ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਟਰੇਨਾਂ ਲਈ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ 1 ਮੈਗਾਵਾਟ ਪੋਲੀਮਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਲਾਈਟ ਮੇਮਬ੍ਰੇਨ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਲਾਈਜ਼ਰ ਤੋਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਗੀ ਜੋ ਜੀਂਦ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਇੱਥੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਲਗਭਗ 430 ਕਿਲੋ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਹੋਵੇਗਾ। 3000 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਸਟੋਰੇਜ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਹੋਵੇਗੀ।

ਦਰਅਸਲ, ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਟਰੇਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਬਾਲਣ 'ਤੇ ਚੱਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਇੰਜਣ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਫਿਊਲ ਸੈੱਲ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਟਰੇਨਾਂ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ, ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਜਾਂ ਕਣ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਬਾਲਣ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਬਾਲਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨੂੰ ਹਾਈਡ੍ਰੇਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਟਰੇਨ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਕੋਚ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਟਰੇਨ ਨੂੰ ਨੀਲਗਿਰੀ ਮਾਊਂਟੇਨ ਰੇਲਵੇ, ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਹਿਮਾਲੀਅਨ, ਕਾਲਕਾ ਸ਼ਿਮਲਾ ਰੇਲਵੇ, ਕਾਂਗੜਾ ਵੈਲੀ ਅਤੇ ਬਿਲਮੋਰਾ ਵਾਘਈ ਅਤੇ ਮਾਰਵਾੜ ਦੇਵਗੜ੍ਹ ਮਦਾਰੀਆ ਰੂਟਾਂ 'ਤੇ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਟਰੇਨ 140 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਚੱਲੇਗੀ। ਇਸ ਟਰੇਨ ਨੂੰ ਕਰੁਪਥਲਾ ਅਤੇ ਇੰਟੈਗਰਲ ਕੋਚ ਫੈਕਟਰੀ 'ਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਡੀਜ਼ਲ ਟਰੇਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਸ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਰਚ ਆਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਲਾਭ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਕੀਮਤ ਲਗਭਗ 492 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੋਵੇਗੀ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਟਰੇਨ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਡੀਜ਼ਲ ਟਰੇਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 27 ਫੀਸਦੀ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਟ੍ਰੇਨ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਸੀ। ਇੱਥੇ 2018 ਤੋਂ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਟਰੇਨ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।