35 ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਕਤਲ ਚਿੱਟੀ ਸਿੰਘਪੁਰਾ 'ਚ ਫਿਰ ਪੁਲਵਾਮਾ ਤੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਦਾ ਕਾਰਾ

ਚਿੱਟੀਸਿੰਘਪੁਰਾ ਕਤਲੇਆਮ: ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਦੁਖਾਂਤ

ਚਿੱਟੀਸਿੰਘਪੁਰਾ ਕਤਲੇਆਮ ਇੱਕ ਇਸਲਾਮੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਸੀ, ਜੋ 20 ਮਾਰਚ 2000 ਨੂੰ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਅਨੰਤਨਾਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਚਿੱਟੀਸਿੰਘਪੁਰਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ 35 ਸਿੱਖ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਕਤਲੇਆਮ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੋਇਆ, ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਿਲ ਕਲਿੰਟਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਆਏ ਸਨ।

ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ

ਕੁਝ ਅਣਪਛਾਤੇ ਬੰਦੂਕਧਾਰੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚਿਹਰੇ ਢਕੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਫੌਜੀ ਵਾਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਪਹੁੰਚੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸਿਰਿਆਂ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾ ਕੇ ਘਰ-ਘਰ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ। ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਜਵਾਨ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਆਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਰਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ 35 ਸਿੱਖ ਮਾਰੇ ਗਏ।

ਨਤੀਜੇ

ਇਸ ਕਤਲੇਆਮ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਸਿੱਖ ਜੰਮੂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਨਾਅਰੇ ਲਗਾਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲਤਾ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।

ਅਪਰਾਧੀ

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਤਲੇਆਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਥਿਤ ਅੱਤਵਾਦੀ ਇਸਲਾਮੀ ਸਮੂਹ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ (LeT) ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਨੰਤਨਾਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚਿੱਟੀਸਿੰਘਪੁਰਾ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੇ ਮੁਹੰਮਦ ਯਾਕੂਬ ਮਗਰੇ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਗਰੇ ਤੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਪਰ ਉਸ 'ਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਚਿੱਟੀਸਿੰਘਪੁਰਾ ਕਤਲੇਆਮ ਲਈ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ।

ਦੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ, ਮੁਹੰਮਦ ਸੁਹੇਲ ਮਲਿਕ ਅਤੇ ਵਸੀਮ ਅਹਿਮਦ ਨੂੰ ਵੀ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਕਤਲੇਆਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਲਿਕ 'ਤੇ ਦੋਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੇ 1999 ਵਿੱਚ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ (LoC) ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਘੁਸਪੈਠ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਫੌਜ 'ਤੇ ਦੋ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ।

2000 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮਲਿਕ ਨੇ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦਾ ਇਕਬਾਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਦ ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੇ ਬੈਰੀ ਬੀਅਰਕ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ। 2011 ਵਿੱਚ, ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਮਲਿਕ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਵਿਵਾਦ

ਮੈਡੇਲੀਨ ਅਲਬ੍ਰਾਈਟ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ, ਹਿਲੇਰੀ ਕਲਿੰਟਨ ਨੇ "ਹਿੰਦੂ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ" 'ਤੇ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁੱਸਾ ਭੜਕਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਐਡੀਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ।

ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਇਨਸਾਫ਼ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਨਵੇਂ ਪਰਮਾਣ ਅਤੇ ਜਾਂਚਾਂ

2010 ਵਿੱਚ, ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਡੇਵਿਡ ਹੈਡਲੀ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਕਤਲੇਆਮ ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਵੱਲੋਂ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਮੁਜ਼ਮਿਲ ਭੱਟ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਲਸ਼ਕਰ ਦਾ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੇ ਕਤਲੇਆਮ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ। 2005 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਰਾਜ ਜਾਂਚ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਜਾਂਚ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ।

ਨਤੀਜਾ

ਚਿੱਟੀਸਿੰਘਪੁਰਾ ਕਤਲੇਆਮ ਨੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਗਹਿਰੀ ਚੋਟ ਪਹੁੰਚਾਈ। ਅੱਜ ਵੀ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਇਨਸਾਫ਼ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਘਟਨਾ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹਿੰਸਕ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਯਾਦ ਵਜੋਂ ਦਰਜ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ:

ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼, ਦ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ, ਦ ਗਾਰਡੀਅਨ, ਦ ਇੰਡੀਪੈਂਡੈਂਟ, ਆਦਿ।

"ਦਿ ਮਾਈਟੀ ਐਂਡ ਦ ਆਲਮਾਈਟੀ" (ਮੈਡੇਲੀਨ ਅਲਬ੍ਰਾਈਟ)

ਡੇਵਿਡ ਹੈਡਲੀ ਦੀ ਗਵਾਹੀ

ਹਵਾਲਾ : https://en.wikipedia.org/wiki/2000_Chittisinghpura_massacre